Nakasentro sa polong “gagaw” o gugma ang pakigpolong ni Datu Migketay Victorino Linsahay Saway, Talaandig Tribal Administrator atol sa pagpaambit niini sa iyang kaalam sa dungang selebrasyon sa Talaandig Day ug Indigenous Peoples Month, Oktobre 14, 2023 sa Tulugan, Songco, Lantapan, Bukidnon
Gibutyag ni Datu Migketay nga kinahanglan ang gugma gikan sa pagkahimugso sa kalibutan, mao ang ikinabuhi aron mapasigarbo sa pagbalik ni Magbabaya nga gituman ang iyang gibilin nga batasan alang sa gugma, diha sa pag-alima sa katawhan. “𝑀𝑎𝑜 𝑛𝑎’𝑦 𝑟𝑒𝑙𝑎𝑠𝑦𝑜𝑛 𝑠𝑎 𝑏𝑢𝑡𝑎𝑛𝑔 𝑠𝑎 𝑘𝑖𝑛𝑎𝑖𝑦𝑎ℎ𝑎𝑛. 𝐴𝑛𝑔 ℎ𝑎𝑛𝑔𝑖𝑛, 𝑔𝑖𝑚𝑎ℎ𝑎𝑙 𝑛𝑖𝑦𝑎 𝑎𝑛𝑔 𝑚𝑔𝑎 𝑡𝑎𝑛𝑢𝑚. 𝐴𝑛𝑔 𝑡𝑢𝑏𝑖𝑔, 𝑔𝑖𝑚𝑎ℎ𝑎𝑙 𝑛𝑖𝑦𝑎 𝑎𝑛𝑔 𝑦𝑢𝑡𝑎. 𝐴𝑛𝑔 𝑎𝑑𝑙𝑎𝑤, 𝑔𝑖𝑚𝑎ℎ𝑎𝑙 𝑛𝑖𝑦𝑎 𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑎𝑛𝑎𝑛𝑔 𝑏𝑢𝑡𝑎𝑛𝑔. 𝐵𝑖𝑠𝑎𝑛 𝑎𝑛𝑔 𝑡𝑖𝑛𝑔𝑜𝑔 – 𝑎𝑛𝑔 𝑝𝑜𝑙𝑜𝑛𝑔 𝑛𝑔𝑎 𝑚𝑎𝑜𝑦 𝑡𝑖𝑛𝑢𝑏𝑑𝑎𝑛 𝑠𝑎 𝑚𝑔𝑎 𝑝𝑎𝑛𝑎𝑙𝑎𝑛𝑔𝑖𝑛, 𝑚𝑎𝑜 𝑢𝑠𝑎𝑏 𝑡𝑖𝑛𝑢𝑏𝑑𝑎𝑛 𝑠𝑎 𝑔𝑖𝑡𝑎𝑤𝑎𝑔 𝑛𝑎𝑡𝑜 𝑢𝑔 “𝑔𝑢𝑔𝑚𝑎” 𝑖𝑠𝑖𝑝 𝑢𝑠𝑎 𝑘𝑎 𝑘𝑎𝑡𝑖𝑙𝑖𝑛𝑔𝑏𝑎𝑛”.
Sa maong selebrasyon, nagbalik-lantaw si Datu Migketay sa kasaysayan sa tribu. “𝑁𝑎-𝑡𝑖𝑚𝑖𝑛𝑔 𝑠𝑎 𝑂𝑐𝑡𝑜𝑏𝑒𝑟 14, ℎ𝑢𝑚𝑎𝑛 𝑚𝑎ℎ𝑖𝑡𝑎𝑏𝑜 𝑘𝑎𝑑𝑡𝑜𝑛𝑔 𝑝𝑟𝑜𝑏𝑙𝑒𝑚𝑎 𝑠𝑎 𝑀𝑖𝑎𝑟𝑎𝑦𝑜𝑛 𝑠𝑎𝑢𝑛𝑎 𝑠𝑎 𝑇𝑎𝑙𝑎𝑘𝑎𝑔, 𝑘𝑎𝑑𝑡𝑜𝑛𝑔 𝑢𝑝𝑟𝑖𝑠𝑖𝑛𝑔. 𝑈𝑛𝑦𝑎 𝑠𝑖 𝐷𝑎𝑡𝑢 𝐾𝑖𝑛𝑢𝑙𝑖𝑛𝑡𝑎𝑛𝑔 𝑎𝑛𝑔 𝑔𝑖ℎ𝑖𝑚𝑜 𝑛𝑔𝑎 𝑛𝑒𝑔𝑜𝑡𝑖𝑎𝑡𝑜𝑟. 𝑆𝑜, 𝑛𝑎ℎ𝑎𝑡𝑎𝑔𝑎𝑛 𝑢𝑔 𝑠𝑜𝑙𝑢𝑠𝑦𝑜𝑛 𝑠𝑎 𝑔𝑜𝑏𝑦𝑒𝑟𝑛𝑜, 𝑚𝑎𝑜 𝑡𝑢’𝑦 𝑠𝑖𝑛𝑢𝑔𝑑𝑎𝑛𝑎𝑛 𝑠𝑎 𝑝𝑎𝑔𝑘𝑎𝑡𝑢𝑘𝑜𝑑 𝑎𝑛𝑎𝑛𝑔 𝑇𝑢𝑙𝑢𝑔𝑎𝑛. 𝑈𝑛𝑦𝑎, 𝑠𝑖 𝐷𝑎𝑡𝑢 𝐾𝑖𝑛𝑢𝑙𝑖𝑛𝑡𝑎𝑛𝑔 𝑔𝑖ℎ𝑖𝑚𝑜𝑛𝑔 𝑚𝑖𝑦𝑒𝑚𝑏𝑟𝑜 𝑠𝑎 𝑇𝑎𝑙𝑎𝑎𝑛𝑑𝑖𝑔 𝐸𝑥𝑒𝑐𝑢𝑡𝑖𝑣𝑒 𝐶𝑜𝑢𝑛𝑐𝑖𝑙. 𝑆𝑜, 𝑠𝑖𝑦𝑎 𝑘𝑎𝑦 [𝑘𝑎ℎ𝑖𝑏𝑎𝑙𝑜] 𝑚𝑎𝑛 𝑠𝑖𝑦𝑎 𝑠𝑎 ℎ𝑖𝑠𝑡𝑜𝑟𝑦, 𝑔𝑖𝑘𝑎𝑛 𝑠𝑎 𝑝𝑎𝑔ℎ𝑖𝑚𝑜 𝑠𝑎 𝑘𝑎𝑙𝑖𝑏𝑢𝑡𝑎𝑛… 𝑚𝑎𝑜 𝑛𝑎 𝑛𝑔𝑎 𝑠𝑎 𝑝𝑎𝑔𝑑𝑎𝑔𝑎𝑛 𝑠𝑎 𝑝𝑎𝑛𝑎ℎ𝑜𝑛, 𝑎𝑛𝑔 𝑛𝑖-𝑠𝑢𝑟𝑣𝑖𝑣𝑒𝑑 𝑛𝑔𝑎 𝑇𝑢𝑙𝑢𝑔𝑎𝑛 𝑛𝑔𝑎 𝑛𝑎𝑡𝑢𝑘𝑜𝑑 – 𝑎𝑛𝑔 𝑖𝑦𝑎”.
Dakong kabahin sa panagtapok nga tulumanon sa tribung Talaandig nga gisugdan Oktobre 10-14, 2023 mao ang Kaliga ritual, ang pinakataas nga proseso sa pag-ampo, “𝑑𝑖𝑙𝑖 𝑏𝑎𝑠𝑡𝑎-𝑏𝑎𝑠𝑡𝑎 𝑛𝑔𝑎 𝑝𝑎𝑔𝑡𝑎𝑤𝑎𝑔 𝑘𝑎𝑦 𝑖𝑝𝑎𝑎𝑔𝑖 𝑛𝑖𝑚𝑜 𝑠𝑖𝑦𝑎 𝑠𝑎 𝑢𝑠𝑎 𝑘𝑎 𝑎𝑤𝑖𝑡. 𝐾𝑎𝑦 𝑘𝑎𝑛𝑎𝑛𝑔 𝑘𝑎𝑙𝑖𝑔𝑎, 𝑝𝑎𝑛𝑎𝑙𝑎𝑛𝑔𝑖𝑛 𝑚𝑎𝑛 𝑛𝑎 𝑠𝑖𝑦𝑎 𝑔𝑖𝑝𝑎𝑎𝑔𝑖 𝑠𝑎 𝑎𝑤𝑖𝑡”.
Gipasabot ni Datu Migketay nga baylan ang kinahanglan nga manguna sa nasangpit nga ritual. Baylan nga gikan sa grupo ni Datu Ampuan Jeodoro Sulda, Menubu Chieftain. “𝑁𝑎𝑎 𝑔𝑦𝑢’𝑦 𝑏𝑎𝑦𝑙𝑎𝑛. 𝐵𝑎𝑦𝑙𝑎𝑛