Friday, March 28, 2025

Tag: Law

Hatud Serbisyo sa Barangay Alanib sa Lantapan nagmalampuson

Posted on by Melchor Madera

Sama sa naandan, nagmalampuson ang gipahigayon nga unang Hatud Serbisyo ning tuig sa Barangay Alanib sa Munisipyo sa Lantapan

Gidumog sa katawhan ang programa nga nagdala sa mga serbisyo sa covered court sa barangay kaniadtong Enero 3, 2025.


Sumala sa kasayoran, ang kalihokan gipangunahan ni Lantapan Mayor Ernie R. Devivar.


Ang mga National Offices sama sa LTO, PhilHealth, Pag-IBIG, ug SSS nakig-layon sa kalihokan.


Nakighiusa usab ang mga miyembro sa Sangguniang Panlalawigan ug Provincial Agriculture Office, lakip na ang mga serbisyo medikal gikan sa probinsya.


Sa maong kalihokan, napahigayon usab ang public hearing alang sa pag-usab sa karaang Revenue Code nga nalatid pa sugod sa dos mil singko.


Ang bag-ong Revenue Code mao na unya ang mahimong basehan sa pagkolekta sa buhis alang sa mga tigpatigayon sa munisipyo. (melbmadera)

12 paresan misalmot sa Tribal mass wedding

Posted on by Diego M. Hidalgo

Dose ka paresan sa Indigenous Peoples (IPs) ang nisalmot sa tribal mass wedding nga gipahigayon niadtong Agosto sa Covered Court sa Barangay Sumpong sa Malaybalay City, Bukidnon

Sumala sa kasayoran sa local government unit sa Malaybalay, ang kalihokan isa ka highlight sa “Araw ng Barangay Sumpong.”

Gitumong kini aron mapormal ang panaghiusa sa mga magtiayon nga nag-ipon na isip bana ug asawa.

Ang seremonyas gihimo subay sa naandang mga balaod, ritwal, ug tradisyon sa mga magtiayon, sumala sa gilatid sa Republic Act 8371 kon Indigenous Peoples Rights Act.

Si Datu Danny Sarito ang nangulo sa kasal, uban sa tabang ni Bae Inatlawan – Adelina Tarino ug Datu Chepin Jose Gumindan.

Gitinguha usab sa kalihokan nga masiguro nga ang mga magtiayon maka-access sa mga importanteng programa sa gobyerno, sama sa 4Ps (Pantawid Pamilyang Pilipino Program) ug PhilHealth.

Si City Mayor Jay Warren R. Pabillaran, uban sa mga sakop sa Sangguniang Panlungsod, mga opisyal sa barangay, ug nagkalain-laing lider sa tribo, nitambong sa seremonyas aron pagpakita sa ilang suporta.

Anaa ang City Civil Registrar’s Office aron motabang sa pagpirma sa mga sertipiko sa kaminyoon, pagsiguro sa legal nga pag-ila sa ilang kaminyoon. (Diego M. Hidalgo)

100 pamilya nakabenepisyo sa outreach program

Posted on by Melchor Madera

Nakabenepisyo sa gipasiugdahan nga outreach program sa Provincial Government of Bukidnon ang anaa sa 100 ka pamilya sa Sitio Mampalanay, Barangay Lilingayon, Valencia City, Bukidnon niadtong Agosto 26, 2024

Ang kalihokan alayon sa 2nd Bukidnon Press Freedom Week (BPFW) Celebration nga gisaulog sa Agosto 25-31, 2024.

Sa pagpasayon sa PGO-Public Affairs, Information and Assistance Division, napalawig sa nagkahiusang hugpong ug pwersa sa prensa sulod sa probinsya sa Bukidnon ang kalihukan nga nagtumong sa pagtabang ug pagsuporta sa komunidad nga nanginahanglan.

Sa sayo pa, isa ka motorkada ang gipahigayon diin ang mga media sa amihanang bahin sa probinsya, ug ang mga media sa habagatang bahin nagkatagbo sa Barangay Aglayan dayon nagkahiusa padulong sa Sityo Mampalanay, Brgy. Lilingayon subay sa dalan sa Barangay Basac, Lantapan, Bukidnon.

Natunol sa mga residente ang food packs, school supplies, school armchairs, mga tsinelas, used clothings, ug ang mga binhi sa utanon nga gipangtisok usab sa grupo nganha sa ilang communal garden, agig suporta sa Bahay Kubo Program ni Provincial Governor Rogelio Neil P. Roque.

Lakip sab sa kalihokan ang feeding program ug free haircut.

Natanum sab ang 500 ka seedlings sa calamansi nga sa umaabot mamahimong isa sa tinubdan sa kahinguhaan sa komunidad.

Niadtong Agosto 25, 2024, unang gipahigayon ang KBP Bukidnon Interaction diin bisita si Mr. Walter Balane, associate professor sa BukSU alang sa hisgutanang “Free and Responsible Media in partnership with the government, a perfect tool for Peace and Development.” (PGB/melbmadera)

NPA combatant killed in Bukidnon

Posted on by Melchor Madera

MALAYBALAY CITY, Bukidnon – An alleged New People’s Army (NPA) combatant was killed during an encounter with 8th Infantry Battalion personnel in the hinterland of Sitio Bendum, Brgy. Busdi, Malaybalay City, Bukidnon on August 19, 2024

In a statement, the military identified him as Norbet Sarinao Lipanda @Omar, squad leader of Squad 2, Headquarters Force NEO of the NPA’s North Central Mindanao Regional Committee (NCMRC).

The 8IB also recovered an M16 assault rifle, a bandolier with three (3) magazines loaded with live ammunitions, a bag, communication devices, and other subversive materials.

Charlie Company of the army’s 8IB was involved in a 15-minute skirmish with around four NPA rebels, including Lipanda.

Before the aforementioned armed clash, the local population notified 8IB about the presence of an armed group performing extortion, food foraging, and coercing farmers to facilitate their food supplies.

Due to this threat, the unit immediately conducted intensified military operations in the area.

The 8IB expressed gratitude to the residents who reported suspicious activity to local officials and law enforcement agencies.

Lt. Col. Marc Bien Stevens J. Deslante, commander of the 8IB, stated that the 8IB will always be “dependable partners” in ensuring peace and order in the province of Bukidnon. (melbmadera)

Hedcor turns over ₱5.1M royalty shares to Bukidnon IP communities

Posted on by cmn

MANOLO FORTICH, Bukidnon (December 29, 2024) — Hedcor, the renewable energy asset manager of AboitizPower, has turned over ₱5,140,167.01 in royalty shares to Indigenous Peoples (IP) communities in Bukidnon for 2022-2023. These funds directly benefit the host communities of Hedcor’s Manolo Fortich 1 and 2 hydroelectric power plants, advancing inclusive growth and sustainable development

Five Indigenous Peoples (IP) organizations received their royalties, signifying progress for their communities. The Santiago Tribal Community (SANTRICO), Inc. and Impakibel, Apo Man Asilan Tribal Association were each awarded ₱1,401,529.47. Meanwhile, the Lumikapaw Ka Guihean Tribal Council of Elders and Guilang-Guilang Apo Datu Nanikunan Association, Inc. each received ₱935,578.60. The Buklod Kayantang Tribal Association, Inc. was granted ₱465,950.87. These funds embody a commitment to empowering and uplifting Indigenous communities, going beyond mere financial support.
The funds will be used for initiatives identified by the IP communities themselves, including livelihood assistance, skills training to strengthen economic resilience, scholarships for Indigenous youth, and elder care programs.
The projects will also help empower women entrepreneurs, preserve traditional practices, and advance environmental efforts such as reforestation.
Bae Priscilla Cariaga, President of Buklod Kayantang Tribal Association, Inc., expressed gratitude for the turnover.
“Ang pagtinabangay uban sa Hedcor nagpalambo sa among komunidad. Ang mga pondo makatabang sa pagpreserba sa among kultura, pagtubag sa mga kinahanglanon, ug paghimo og mga oportunidad para sa umaabot nga henerasyon,” she said.
(Working together with Hedcor has developed our community. The funds help preserve our culture, address our needs, and create opportunities for future generations.)
Implemented closely with the National Commission on Indigenous Peoples (NCIP) Region 10, the program ensures that projects align with cultural preservation and ancestral domain protection.
“Through joint efforts, we achieve meaningful progress for Indigenous Peoples, safeguarding their heritage while promoting development,” said lawyer Dexter B. Precioso, NCIP regional legal officer.
Hedcor Vice President for Corporate Services Noreen Vicencio said the giving out of royalty shares underscores Hedcor’s zeal to collaborate with IP organizations to enhance community well-being.
“This turnover is more than just meeting our obligations—it reflects our commitment to a meaningful partnership. We are honored to support the IP organizations’ efforts to advance livelihood, education, and cultural heritage.
By working side by side, we help ensure a lasting, positive impact that strengthens their communities and enriches their future,” Vicencio said.
She reiterated that by returning these royalty shares to the communities, Hedcor continues to advance renewable energy while strengthening communities, protecting cultural identities, and fostering long-term growth and opportunity. (Hedcor-AboitizPower/PIA-10/Bukidnon)

Notice to vacate na-serve ngadto sa BTL, MILFA

Posted on by Melchor Madera

Kaniadtong Agosto 19, 2024, na-serve na sa Sheriff Office ang Notice to Vacate ug writ of execution ngadto sa mga myembro sa Buffalo-Tamaraw-Limus (BTL) Multipurpose Cooperative ug Musuan Inhabitants’ Landless Farmers Association (MILFA)

Sumala sa kasayoran nga napaskil sa official social media account sa Central Mindanao University (CMU), ang grupo gihatagan sa 15 ka adlaw sa paghawa sa dapit.

Ang lakang may kalambigitan sa paborableng hukom sa korte sa kasong forcible entry nga gipasaka sa CMU batok sa duha ka grupo.

Ang notice gipangkatag ngadto sa mga balay nga gipatindog sa mga myembro sa BTL ug MILFA lakip ang isa ka dakong billboard sa notice of vacate daplin sa dalan.

Diha ang mga personahe sa Philippine National Police (PNP) aron masiguro nga malinawon ug hapsay ang pagpatuman sa mando sa korte. (melbmadera)

Buntis Summit 2024 gipahigayon sa Upper Pulangi district

Posted on by Melchor Madera

Ang Buntis Summit 2024 gipahigayon kaniadtong Hulyo 9, 2024 sa Upper Pulangi District

Sumala sa kasayoran sa city government sa Malaybalay, nagkatigum sa Brgy. Mapulo ang mga batan-ong babaye ug high-risk pregnant women alang sa comprehensive day sa edukasyon ug suporta.

Ang summit gitumong sa pag-edukar sa mga partisipante sa kamahinungdanon sa luwas nga pagka-inahan, paghatag og importanteng impormasyon ug mga kahinguhaan aron matabangan sila nga luwas sa ilang mga pagmabdos ug makahimo og mga desisyon nga may kasayuran mahitungod sa ilang panglawas ug kahimsog sa ilang mga masuso.

Lakip sa mga gihisgotan ang prenatal care, nutrisyon, pagpanganak, postpartum care, family planning, ug STI/HIV awareness and prevention.

Ang Buntis Summit 2024, kabahin sa serye sa mga summit nga gipahigayon sa lima ka distrito, nga nagtanyag og mga lecture, libre nga hemoglobin, syphilis, ug HbsAg nga mga pagsulay, ug mga token sa mga partisipante.

Kini nga inisyatibo nagtinguha sa paghatag gahum sa kababayen-an nga adunay mas himsog nga pagmabdos ug pagpanganak pinaagi sa komprehensibo nga edukasyon ug suporta. (melbmadera)

Bukidnon giila nga lymphatic filariasis free province

Posted on by Diego M. Hidalgo

Ang probinsya sa Bukidnon giila isip Lymphatic Filariasis Free o mas naila nga elephantiasis free

Sumala sa kasayoran sa provincial government sa Bukidnon, base kini sa gipagawas nga datos ni Ms. Avril Melissa C. Bughaw sa Provincial Health Office.

Nadayag niya kini atol sa “Maayong Panglawas Mo, Kaugmaon Mo” radio program sa niaging semana.

Ang bulan sa Hulyo giila sa Department of Health National Elimination Program nga Filariasis Mass Drug Administration Month.

Niining bulana, labing gihingusgan ang pagsumpo sa filariasis.

Ang filariasis isa ka balatian nga makuha sa kagaw o parasitic worms nga resulta sa pinaakan sa lamok.

Base sa datos, unom pa ka probinsya sa nasod ang dili pa gawasnon sa maong sakit. (Diego H. Hidalgo)

Bukidnon approves historic IP Code to protect rights, promote cultural growth

Posted on by cmn

MALAYBALAY CITY (July 15, 2024/PIA) — The Sangguniang Panlalawigan approved the Bukidnon Indigenous Peoples (IP) Code on its third and final reading on July 2

The provincial legislators carefully examined the provisions, weighing the potential impacts on the province’s seven tribes and considering various perspectives.

Their rigorous discussions and debates during the first and second readings ensured that the ordinance aligned with constitutional rights, resulting in a consensus emphasizing the importance of protecting and fostering the cultural development of Bukidnon IP communities.

Championed by Indigenous Peoples Mandatory Representative (IPMR) lawyer Arbie Llesis, the ordinance aims to protect and foster the cultural development of the seven tribes by establishing mechanisms to preserve their traditions.

“The newly approved ordinance focuses on empowering IPs in the province through several key elements: First, it grants rightful ownership and control of ancestral domains, recognizing their deep connection to the land. Second, it promotes social justice by ensuring equitable treatment and opportunities for these communities. Third, it preserves cultural heritage by protecting languages, traditions, and customs essential to their identity. Lastly, it safeguards IP rights, ensuring they are respected and upheld across all aspects of society,” he said.

Officially known as Ordinance No. 052-2024, or An Ordinance Providing for the Comprehensive Indigenous Welfare and Development Code in the Province of Bukidnon, it represents an advancement in aligning local governance with the mandates of the United Nations, the Philippine Constitution, and national laws concerning IPs.

Llesis clarified that the ordinance aims to create an inclusive environment by honoring IP traditions, empowering them to shape their future, recognizing their vital role, and ensuring they have the necessary resources to thrive.

“The IP Code addresses historical exclusion faced by Indigenous Peoples, emphasizing their land rights and culture preservation while promoting self-determination. It supports development programs and ensures Indigenous communities have access to government resources,” he added.

Former IPMR Richard Dinlayan Macas emphasized the importance of the IP Code, aligning it with the tribes’ aspirations.

“It embodies the dreams of our ancestors, who yearned for recognition of their rights. We are all thankful for its approval as we collectively work towards the province’s progress,” Macas said.

Datu Migketay Victorino Saway, chair of the provincial tribal council, underscored the code’s broader implications.

“The IP Code strengthens our commitment to peace and order, promoting IP recognition and cultural identity. As a community, standing together to support the IP Code uplifts not only Indigenous Peoples but the entire province of Bukidnon,” he said. (Jessa M. Cleopas/PIA-10/Bukidnon)

711 TUPAD beneficiaries sa 3 munisipyo gihatagan og sweldo

Posted on by Omar Rashid Z. Abdullah

Mikabat sa 711 ka mga benepisaryo sa Tulong Panghanapbuhay sa Ating Disadvantaged (TUPAD) program gikan sa tulo ka munisipyo sa habagatang bahin sa Bukidnon ang nakadawat na sa ilang suweldo

Gikumpirma kini sa Department of Labor and Employment (DOLE-X) Bukidnon Provincial Field Office (BukPFO) pinaagi sa ilang social media post.

Ang Tupad payout gipahigayon kaniadtong May 23, 2024 sa Damulog, Kitaotao ug Don Carlos, Bukidnon.

Ang kalihokan gipangunahan ni Raul L. Valmores, provincial director sa DOLE Bukidnon.

Kauban niya ang Tupad Focal nga si Reyna Tagailo ug TUPAD Coordinators.

Ang DOLE-X BukPFO nagpagawas og ₱1,014,360.00 nga kantidad sa suweldo sa mga benepisyaryo matag munisipyo.

Ang matag benepisyaryo nakadawat og ₱4,280.00 isip suweldo sa ilang 10 ka adlaw nga trabaho.

Nitambong sa kalihokan sila third district provincial board members Minerva C. Casinabe ug Joseph Palmada, Damulog Mayor Melino Buro, Kitaotao Mayor Edwin Abucayan, Kitaotao Vice Mayor Mary Ann Gawilan Angit, Don Carlos Mayor Ma. Victoria O. Pizzaro, ug si Audrey Tan-Zubiri, asawa ni Senator Migz Zubiri.

Ang TUPAD isa ka community-based package of assistance nga naghatag og emerhensya nga trabaho para sa mga bakwit, kulang sa trabaho ug seasonal nga mga trabahante. (Omar Rashid Z. Abdullah)