Wednesday, December 04, 2024

Bukidnon approves historic IP Code to protect rights, promote cultural growth

MALAYBALAY CITY (July 15, 2024/PIA) — The Sangguniang Panlalawigan approved the Bukidnon Indigenous Peoples (IP) Code on its third and final reading on July 2

The provincial legislators carefully examined the provisions, weighing the potential impacts on the province’s seven tribes and considering various perspectives.

Their rigorous discussions and debates during the first and second readings ensured that the ordinance aligned with constitutional rights, resulting in a consensus emphasizing the importance of protecting and fostering the cultural development of Bukidnon IP communities.

Championed by Indigenous Peoples Mandatory Representative (IPMR) lawyer Arbie Llesis, the ordinance aims to protect and foster the cultural development of the seven tribes by establishing mechanisms to preserve their traditions.

“The newly approved ordinance focuses on empowering IPs in the province through several key elements: First, it grants rightful ownership and control of ancestral domains, recognizing their deep connection to the land. Second, it promotes social justice by ensuring equitable treatment and opportunities for these communities. Third, it preserves cultural heritage by protecting languages, traditions, and customs essential to their identity. Lastly, it safeguards IP rights, ensuring they are respected and upheld across all aspects of society,” he said.

Officially known as Ordinance No. 052-2024, or An Ordinance Providing for the Comprehensive Indigenous Welfare and Development Code in the Province of Bukidnon, it represents an advancement in aligning local governance with the mandates of the United Nations, the Philippine Constitution, and national laws concerning IPs.

Llesis clarified that the ordinance aims to create an inclusive environment by honoring IP traditions, empowering them to shape their future, recognizing their vital role, and ensuring they have the necessary resources to thrive.

“The IP Code addresses historical exclusion faced by Indigenous Peoples, emphasizing their land rights and culture preservation while promoting self-determination. It supports development programs and ensures Indigenous communities have access to government resources,” he added.

Former IPMR Richard Dinlayan Macas emphasized the importance of the IP Code, aligning it with the tribes’ aspirations.

“It embodies the dreams of our ancestors, who yearned for recognition of their rights. We are all thankful for its approval as we collectively work towards the province’s progress,” Macas said.

Datu Migketay Victorino Saway, chair of the provincial tribal council, underscored the code’s broader implications.

“The IP Code strengthens our commitment to peace and order, promoting IP recognition and cultural identity. As a community, standing together to support the IP Code uplifts not only Indigenous Peoples but the entire province of Bukidnon,” he said. (Jessa M. Cleopas/PIA-10/Bukidnon)

800 NorMin families to get food credits under ‘Walang Gutom’

CAGAYAN DE ORO CITY (July 16, 2024/PNA) – The Department of Social Welfare and Development in Northern Mindanao (DSWD-10) on Tuesday started the implementation of the Walang Gutom Program (WGP), which will initially benefit 800 families

During the launch, DSWD-10 Director Ramel Jamen said the initial beneficiaries were identified as those from Talakag, Bukidnon, and Iligan City.

Each family will receive PHP3,000 worth of food credits monthly through the electronic benefit transfer card that DSWD-10 will issue.

Suppliers who are also beneficiaries of the Sustainable Livelihood Program will accept the food credits.

“We would need constant communication for this program to prosper. If we have a problem in our supply distribution, we can look for alternatives,” Jamen said.

According to the Philippine Statistics Authority, 1.4 million Filipino families are categorized as food-poor In Northern Mindanao.

The WGP targets to serve over 9,000 beneficiaries in Bukidnon and Lanao del Norte, including Iligan City.

The program aims to reduce involuntary hunger and malnutrition in low-income households and empower them to become productive citizens. (Nef Luczon/PNA)

711 TUPAD beneficiaries sa 3 munisipyo gihatagan og sweldo

Mikabat sa 711 ka mga benepisaryo sa Tulong Panghanapbuhay sa Ating Disadvantaged (TUPAD) program gikan sa tulo ka munisipyo sa habagatang bahin sa Bukidnon ang nakadawat na sa ilang suweldo

Gikumpirma kini sa Department of Labor and Employment (DOLE-X) Bukidnon Provincial Field Office (BukPFO) pinaagi sa ilang social media post.

Ang Tupad payout gipahigayon kaniadtong May 23, 2024 sa Damulog, Kitaotao ug Don Carlos, Bukidnon.

Ang kalihokan gipangunahan ni Raul L. Valmores, provincial director sa DOLE Bukidnon.

Kauban niya ang Tupad Focal nga si Reyna Tagailo ug TUPAD Coordinators.

Ang DOLE-X BukPFO nagpagawas og ₱1,014,360.00 nga kantidad sa suweldo sa mga benepisyaryo matag munisipyo.

Ang matag benepisyaryo nakadawat og ₱4,280.00 isip suweldo sa ilang 10 ka adlaw nga trabaho.

Nitambong sa kalihokan sila third district provincial board members Minerva C. Casinabe ug Joseph Palmada, Damulog Mayor Melino Buro, Kitaotao Mayor Edwin Abucayan, Kitaotao Vice Mayor Mary Ann Gawilan Angit, Don Carlos Mayor Ma. Victoria O. Pizzaro, ug si Audrey Tan-Zubiri, asawa ni Senator Migz Zubiri.

Ang TUPAD isa ka community-based package of assistance nga naghatag og emerhensya nga trabaho para sa mga bakwit, kulang sa trabaho ug seasonal nga mga trabahante. (Omar Rashid Z. Abdullah)

Ceremonial turn-over sa corn production support livelihood project gikan NEDA, gipahigayon

Niadtong Mayo 22, 2024, ang Corn Production Livelihood Project nga nagkantidad og PhP 500,000.00 pormal nga giturn-over sa Silae Corn Growers Association (CGA)

Ang proyekto nga gitunol gikan sa National Economic Development Authority (NEDA-10).

Ang dakbayan sa Malaybalay giila sa NEDA-10 nga isa sa mga Local Government Unit (LGU) nga maka-avail sa ER 1-94 Funds aron suportahan ang mga livelihood projects nga makatabang sa pagsulbad sa taas nga poverty rate sa nasud.

Sumala sa social media post sa LGU Malaybalay, sa 46 ka barangay sa dakbayan, ang Barangay Silae ang prayoridad tungod kay isa kini sa mga barangay nga adunay taas nga poverty incidence.

Ang mga nakadawat miyembro usab sa asosasyon sa sub-cluster sa CGA.

Sa ngalan ni City Mayor Atty. Jay Warren R. Pabillaran, si Mr. Anthony James Mondia, executive assistant II, mipadayag nga kini nga proyekto makatabang dili lamang sa pagpataas sa kita sa mag-uuma, kon dili sa pagpasiugda usab sa pagpataas sa ilang abot nga mao ang nag-unang tumong sa programa.

Samtang si Konsehal Alan Ryan O. Legaspi, chairperson sa committee on agriculture, nipahinumdoman sa mga nakadawat nga ampingan ang ilang nadawat nga panginabuhian. (Diego M. Hidalgo)

Negosyante, investor sa Bukidnon, gidasig magkuha sa certificate of registration

Gidasig ang mga negosyante ug investors sa Bukidnon, nga magkuha sa Certificate of Registration sa ilang mga negosyo sa Provincial Government of Bukidnon (PGB)

Tumong aron makapahimulos sila sa fiscal ug non-fiscal incentives pinaagi sa PGO-Local Economic Development and Investment Promotions Office (LEDIPO) subay sa Bukidnon Investment Code of 2021.

Sumala sa pahibalo sa PGB, lakip sa listahan nga anaa sa Investment Priority Areas sama sa agri-business, forestry-based industries, service-related industries, tourism related establishments, support services, ug waste management and waste disposal projects.

Kini alang niadtong mga proyekto, sama sa new projects, expansion projects, modernization projects, ug diversification projects, diin adunay gitakda nga filing fee nga nagkantidad sa nagkadaiyang klasipikasyon : large enterprises – ₱50,000; medium – ₱20,000; small- ₱5,000, ug micro – ₱1,000.

Alang sa dugang detalye ang mga hingtundan mamahimong magbisita sa opisina sa PGO-LEDIPO nga nahimutang sa National and Provincial Building, Capitol Compound, syudad sa Malaybalay, o mag message sa Ledipo Bukidnon Facebook page. (Diego M. Hidalgo)

Mga mag-uuma sa sloping area gitudloan sa sustainable land management

Gitudloan sa Provincial Agriculture Office ang mga mag-uuma sa Bukidnon kansang umahan nahimutang sa slope areas o bakilid nga bahin, pinaagi sa Sustainable Land Management (SLM) Training

Sumala sa kasayoran sa PGB, sa maong pagbansay, ang mga mag-uuma gitudloan sa malungtarong pagdumala sa yuta.

Ang training naglangkub sa agriculture and type of food production, integrated pest management, hinungdan og epekto sa soil pollution, soil erosion ug soil conservation and management.

Tinguha niini aron masuportahan ang pagtubo sa ekonomiya, kaayohan sa katilingban, ug pagpadayon sa kalikopan.

Ang kalihukan gitimbayayongan sa PGO- Provincial Disaster Risk Reduction and Management Division (PDRRMD) alang sa mosunod nga mga dapit.

Ang sa Lantapan gipahigayon niadtong Mayo 7-8, Maramag niadtong Mayo 9-10, Quezon- Mayo sa 14-15, Impasugong sa Mayo 16-17, Sumilao niadtong Mayo 21-23, Manolo Fortich- Mayo sa 23-24, San Fernando sa 28-29, Valencia City sa Mayo 30-31, Kalilangan karong Hunyo 4-5 ug Kadingilan sa Hunyo 6-7, 2024. (Omar Rashid Z. Abdullah)

Pagplastar sa Cultural Monuments sa Kaamulan Park, gisugdan na

Gisugdan na sa Provincial Government sa Bukidnon ang pagmontar sa Cultural Monuments sulod sa Kaamulan Park niadtong Miyerkules

Sumala sa kasayoran sa PGB, ang kalihokan gipangunahan sa Provincial Engineer’s Office.

Gipahigayon ang Panandig Ritual sa Intersection Road sa Brgy. 6 sa Malaybalay City, diin itindog ang monuments.

Ang mga monumento gi-disenyo ni Kublai Millan, isa ka artist sa Lawig-Diwa, kinsa nagsiguro nga safety kini sa kalamidad sama sa linog.

Iplastar sa dapit ang tulo ka major designs nga mao ang shield ug spear, eagle, eagle’s nest.

Ipahimutyang sab sa dapit ang uban pang desinyo nga magrepresenta sa pito ka tribu sa Bukidnon. (Omar Rashid Z. Abdullah)

6 barangay sa Valencia nakadawat og SGLGB award

Unom ka barangay sa dakbayan sa Valencia ang napasidunggan sa Seal of Good Local Governance for Barangay (SGLGB) Award alang sa tuig 2023

Sumala sa social media post sa LGU Valencia, ang seremonya gipahigayon sa Gymnasium sa Brgy. Lumbo kaniadtong Mayo 22, 2024.

Ang mga awardee sa SGLGB mao ang Barangay Barobo, Batangan, Catumbalon, Mailag, Laligan, ug San Isidro.

Gitunol ang maong mga pasidungog sa presensiya nila CLGOO Jan Eric Manasan, City Mayor Azucena Huervas, mga membro sa Sangguniang Panlungsod sa pagpanguna ni Vice Mayor Atty. Ted Pepito ug Liga ng mga Barangay President Louie John Naiz.

Sa maong seremonya, giila usab ang ubang barangay mahitungod sa ilang partisipasyon ug pagsuporta sa SGLGB.

Ang SGLGB isa ka progresibong sistema sa pag-ebalwar sa perpormans ug pagdasig nga mapalambo ang pagserbisyo sa mga kabarangayan sa siyudad. (Diego M. Hidalgo)

Public hearing sa proposed provincial revenue code of 2024 gipahigayon

Gipahigayon ang serye sa public hearing sa Proposed Provincial Revenue Code of 2024 sa Bukidnon

Sumala sa kasayoran sa provincial government sa Bukidnon, ang unang serye gipahigayon sa Kaamulan Open Theater, Malaybalay City, Bukidnon kaniadtong Mayo 27, 2024.

Ang maong schedule alang sa ikaduhang distrito sa Bukidnon nga gilangkuban sa syudad sa Malaybalay ug mga munisipyo sa Lantapan, Cabanglasan, San Fernando, ug Impasugong.

Ang sa 3rd District gipahigayon sa Mayo 29, 2024 sa Municipal Amphitheater (likod sa Municipal Hall), Anahawon, Maramag, Bukidnon; Mayo 30, 2024 ang sa 1st District nga gihimo didto sa Barangay Tankulan Covered Court, Tankulan, Manolo Fortich, Bukidnon; ug sa Mayo 31, 2024 ang sa 4th District nga gihimo sa Lumbo Covered Court, Lumbo, Valencia City, Bukidnon.

Gidapit ang tanang stakeholders aron makapaabot sa ilang mga suhestyon o komento kabahin sa ipahamtang nga taxes, fees, and charges sa PGB. (Diego M. Hidalgo)

Fire Insp. Salga gipasidunggan

Gitunol ang pasidungog ngadto kang Fire Inspector Mary Ranilie Ladrillo Salga

Nahigayon ang pagtunol niadtong Mayo 21, 2024 didto sa Sangguniang Panlunsod (SP) Session Hall sa Old City Hall building sa Malaybalay City atol sa 92nd regular session sa SP.

Kaniadtong Abril 16 atol sa 87th regular session sa SP, giduso ni Konsehal Zoltan Dindo D. Dinlayan nga hatagan og Recognition si Salga isip Top six nga nag-graduate sa Philippine National Police Academy (PNPA) LAYAG-DIWA Class of 2024.

Si Fire Inspector Salga gikan sa Barangay 10 sa Malaybalay City.

Siya kinamagulangang anak sa kanhing empleyado sa City Government of Malaybalay nga si late Ramon Salga ug Nelly L. Salga.

Produkto siya sa Malaybalay City Central School (MCCS), Bukidnon National High School (BNHS) ug Cagayan de Oro College (COC) sa wala pa siya nisulod sa PNPA. (Diego M. Hidalgo)