Wednesday, December 11, 2024

Mga mag-uuma sa sloping area gitudloan sa sustainable land management

Gitudloan sa Provincial Agriculture Office ang mga mag-uuma sa Bukidnon kansang umahan nahimutang sa slope areas o bakilid nga bahin, pinaagi sa Sustainable Land Management (SLM) Training

Sumala sa kasayoran sa PGB, sa maong pagbansay, ang mga mag-uuma gitudloan sa malungtarong pagdumala sa yuta.

Ang training naglangkub sa agriculture and type of food production, integrated pest management, hinungdan og epekto sa soil pollution, soil erosion ug soil conservation and management.

Tinguha niini aron masuportahan ang pagtubo sa ekonomiya, kaayohan sa katilingban, ug pagpadayon sa kalikopan.

Ang kalihukan gitimbayayongan sa PGO- Provincial Disaster Risk Reduction and Management Division (PDRRMD) alang sa mosunod nga mga dapit.

Ang sa Lantapan gipahigayon niadtong Mayo 7-8, Maramag niadtong Mayo 9-10, Quezon- Mayo sa 14-15, Impasugong sa Mayo 16-17, Sumilao niadtong Mayo 21-23, Manolo Fortich- Mayo sa 23-24, San Fernando sa 28-29, Valencia City sa Mayo 30-31, Kalilangan karong Hunyo 4-5 ug Kadingilan sa Hunyo 6-7, 2024. (Omar Rashid Z. Abdullah)

DA-10 launches upland hybrid rice demo farm in Bukidnon

CAGAYAN DE ORO CITY – To further boost Northern Mindanao’s rice production capacity, the Department of Agriculture – Region 10 (DA-10) through Regional Executive Director Carlene C. Collado formally launched its first hybrid upland rice production technology demonstration farm in Bukidnon province

Together with the Bukidnon Tagoloanon Mulahay Ha Kabukalagan Agriculture Cooperative (BUKTAMACO), Bukidnon Provincial Agriculture Office, Malaybalay City Agriculture Office, and Seedwork Philippines, DA-10 recently held its inaugural planting of the three-hectare upland rice production technology trial demo farm in barangays Sumpong and Can-ayan, in Malaybalay City. 

 

The project is designed to undergo a trial phase before full-scale implementation of the eyed 300-hectare demonstration farm, to give way for production technology fine-tuning and area compatibility assessment. 

 

In her message, DA-10 Regional Technical Director for Research and Regulations, Cora A. Dumayaca said the project is pivotal to the DA’s goal to increase the region’s rice sufficiency by utilizing upland production areas. 

 

Using an area modeling approach, the project will optimize the potential and opportunities in developing the Ancestral Domains of Indigenous Peoples (IPs) as an upland rice production area in the region. 

 

DA-10 Deputy Director for Mindanao Inclusive Agriculture Development Project (MIADP), Joel S. Rudinas, said the project provides the base for future agricultural development. 

 

He said by employing an area-based development system, this undertaking can spin out to other commodities in the value chain and integrate other agricultural livelihood activities that can significantly address poverty situations among the IP communities. 

 

Using Seedworks Philippines’ TH-82 hybrid rice production technology, the upland rice demo farm is set to be fully established during the 2024 wet cropping season. 

 

Also, in attendance during the hybrid upland rice technology demo farm launching ceremony are Atty. Burt M. Estrada, BUKTAMACO General Manager, Jacqueline Julia A. Lagamon, Bukidnon Provincial Agriculturist, Engr. Richard B. Leono, Malaybalay City Agriculturist, Janet D. Lopez, DVM, DA-10 Bukidnon Provincial Operations Center chief, Lucille T. Minguez, DA-10 Regional Crops Protection Center chief. (ATT)

Mga mag-uuma sa FFS gibansay

Gibansay sa Provincial Agriculture Office (PAgrO) ang 30 ka mag-uuma sa Farmers Field School (FFS) kabahin sa Irrigated Lowland Rice Production

Matod sa kasayoran, pagabansayon ang mga partisipante sulod sa 16 ka semana sa matag
adlawng Myerkules.

Ang kalihokan una nang gisugdan niadtong Oktobre 10, 2023 didto sa Barangay Kalabugao,
Impasug-ong, Bukidnon.

Sa ika-13 nga session niadtong Enero 10, 2024, gihisgutan ang kabahin sa Palay Check System Key Check 7, no significant yield loss tungod sa peste ug sakit, hands-on nga pagbuhat sa concoction o organic nga abono ug insecticides.

Lakip sab nila nga gitun-an ang kabahin sa pagdumala sa pagpalambo sa humay. (Diego M. Hidalgo)

2023 Provincial Farmers Achievers sa Bukidnon giila

Giila ug gipasidunggan sa Provincial Government sa Bukidnon ang 2023 Provincial Farmers Achievers (PFA) sa probinsya alang sa Garden for Go, Grow, and Glow, Gawad Saka, ug Bahay Kubo Barangay Initiated Gardens

Ang programa nga gipasiugdahan sa pagpanguna sa Provincial Agriculture Office (PAgrO) ang gipahigayon sa Kaamulan Open Theater, Malaybalay City kaniadtong Disyembre 4, 2023.

Gipadayag ni Provincial Governor Rogelio Neil P. Roque ang iyang kalipay nga makita ang kalig-on sa mga awardees sa 2023 PFA nga magpalambo sa sektor sa agrikultura.

Ang Bise Gobernador nga si Clive Quiño mipadangat sab sa pagdayeg sa mga awardees.

Sumala sa kasayoran gikan sa buhatan sa Gobernador, ang tinuig nga programa mao pag-ila sa paningkamot sa mga mag-uuma nga makahatag og inspirasyon sa mga bag-ong tubo nga kabatan-onan nga mobalik sa pag-uma.

Sa G4 Best Communal Garden, nakuha sa BLGU Sitio Butay, Namnam, San Fernando ang 1st place. Second placer ang BLGU Sampiano, Malitbog, ug 3rd ang BLGU Iglugsad, San Fernando.

Sa kategorya sa Best Household Garden, nakuha ang 1st place ni Emilda Mamahon sa Brgy. Sil-ipon, Libona; 2nd si Jazel Colita sa Brgy. Lagandang, Damulog; ug 3rd si Melita Barton sa Brgy. Barandias, Pangantucan.

Samtang sa Outstanding Implementers, 1st place si Tania Sulin-ay sa Brgy. Namnam, San Fernando; 2nd si Anafie Luga sa Brgy. Sil-ipon, Libona; ug 3rd si Lolita Ocero sa Brgy. Sampiano, Malitbog.

Midawat usab sa ilang award sa Gawad Saka isip Outstanding Agricultural Entrepreneur si Elzevir Dagunlay sa Brgy. Sto. Nino, Manolo Fortich; Outstanding Agriculture and Fishery Council ang Barangay Agriculture and Fishery Council sa Brgy. Lilingayon sa Valencia City; Outstanding Coconut Farmer si Leonora Pagalan sa Brgy. Lunocan, Manolo Fortich; Outstanding Corn farmer si Eleonor Rapirap, sa Brgy. Lingion, Manolo Fortich; Outstanding High Value Commercial Crops Farmer si Junerey Sumalinog sa Brgy. Kibangay, Lantapan.

Nahimong Outstanding Farm Family ang Luyong Family sa Brgy. Bantuanon, Lantapan; Outstanding Fisherfolk si Emelito Tigbabao sa munisipyo sa Don Carlos; Outstanding Organic Agriculture Farmer si April Malatamban sa Brgy. Simaya, Malaybalay City; Outstanding Rice Farmer si Mr. Coopera sa munisipyo sa Don Carlos; Outstanding Small Farmers Organization ang New Kidapawan; Special Areas for Agricultural Development Farmers Association ang Kisolop, Brgy. New Kidapawan sa Kibawe; ug Outstanding Small Animal Raiser si Jerose Bolio sa Brgy. Kulasihan, Lantapan.

Sa Bahay Kubo Barangay Initiated Garden, top 5 ang Brgy. Pinatilan, Valencia City; Brgy. Sumalsag, Malitbog; Brgy. Dumalaguing, Impasug-ong; Brgy. Kalabugao, Impasugong; ug Brgy. Catumbalon, Valencia City. (melbmadera)

29 Bukidnon rice farmers, gibansay

Adunay 29 ka mga rice farmers sa Bukidnon ang gibansay sa lowland rice production ubos sa Farmers Field School (FFS)

Gitaho sa LGU Bukidnon nga ang mga mag-uuma mi-gradwar gikan sa ilang pagbansay niadtong Oktubre 17, 2023 sa Barangay Kulasihan, lungsod sa Lantapan, Bukidnon.

Matod sa pahibalo, gipasiugdahan ang pagbansay sa Provincial Agriculture Office (PAgrO), Municipal Agriculture Office sa lungsod sa Lantapan ug Department of Agriculture.

Ang mga mag-uuma gitaho nga gibansay sulod sa 16 ka semana.

Sila gibansay kabahin sa Morphology of Rice Plant, Agro Ecological System Analysis (AESA), Trichogramma application, Natural Farming Technology System (NFTS), ug uban pang teknik sa pagpananom.

Sa laing bahin, gilusad sab niadtong Oktubre 3 ang lowland rice production training sa Barangay Kalabugao, Impasug-ong, Bukidnon.

Kini nga pagbansay gisalmotan sab sa 30 ka mga mag-uuma. (MG Mayumi B. Madera)

DA-AMAD 10 agribiz planning workshop refines services delivery in Bukidnon

MALAYBALAY CITY, BUKIDNON — Pushing for synergistic delivery of services in the province, the Department of Agriculture – Regional Field Office 10 (DA-10) through its Agribusiness and Marketing Assistance Division (AMAD) staged a planning and coordination workshop for agribusiness coordinators and municipal agriculturists in Bukidnon on October 26 to 27

Representatives from the agriculture offices of 17 towns and two cities in Bukidnon, as well as its provincial agriculture office, were apprised of the agency’s programs, projects, and activities (PPAs) for market information, market linkage and product promotion, agribusiness promotion, and agribusiness development services.

Said offices also presented their respective updates of activities and operational status of agri inputs and infrastructures (food terminals) provided by DA.

According to DA-10 Regional Executive Director Carlene C. Collado, the planning workshop aims to foster a more efficient coordination with these agriculture offices to better implement the agency’s PPAs at the local level, as well as to provide the necessary support.

In accordance with the said objective, the workshop’s output is a work plan for CY 2024 that guides the localized conduct of PPAs to effectively address the province’s needs and concerns in agribusiness and marketing.

AMAD Assistant Division chief Ferdinand F. Caraballe said that it also puts a premium on the Enhanced Kadiwa Financial Grant Assistance Program, to which he enjoined the participating offices to link with qualified farmers’ cooperatives, associations (FCAs) in their areas and apply for funding assistance.

Likewise, the division urged the agribiz coordinators to relay the knowledge and information shared during the two-day session to their respective local government units, citing its importance in streamlining project implementation, impact assessment and monitoring, and concerns resolution.

Supporting the activity were DA-10 Provincial Operations Center of Bukidnon chief Janet D. Lopez, DVM, Agribusiness and Industry Support Services section chief Jenny D. Alcobilla, and other AMAD staff. (DA RFO-10)

21st AFC Congress: Tapok Mag-uuma 2023 gipahigayon

Ang City Agriculture Office (CAgO) sa pakigtambayayong sa City Agriculture and Fishery Council (CAFC) nagsaulog sa ika-21 ka tuig sa AFC congress niadtong Oktubre 18, 2023 sa Kaamulan Folk Arts Theatre, Malaybalay City

Ang kalihokan nagdala sa tema “Saka Ta Agri-preneurs.”

Ang tinuig nga kalihokan mihatag og dungog ug pag-ila sa mga paningkamot ug bililhong kontribusyon sa mga mag-uuma sa dakbayan. Mao usab kini ang higayon nga maipakita sa Malaybalay Agri-preneurs ang ilang produkto ug negosyo.

Ang Tapok Mag-uuma 2023 gisugdan sa isa ka motorkada ug gisalmotan sa 459 ka partisipante nga gilangkuban sa BAFC Chairperson matag barangay, duha ka miyembro matag sektor, ug mga empleyado sa CAgO.

Gisalmotan usab sa uban pang ahensya sa gobyerno nga direktang nalambigit sa pagpalambo sa agrikultura sa dakbayan sama sa Department of Agriculture (DA), Department of Science and Technology (DOST), Provincial Agriculture Office (PAO), Department of Trade and Industry (DTI), Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR), Philippine Fiber Industry Development Authority (PhilFIDA), Philippine Coconut Authority (PCA), National Dairy Authority (NDA), Regional Agriculture and Fishery Council (RAFC) ug lain-laing buhatan sa Lokal nga Pangagamhanan sa Malaybalay.

Atol sa maong programa, si CAgO -OIC Engr. Richard B. Leono miabi-abi sa mga halangdong bisita alang sa ilang hingpit nga suporta.

Sumala pa ni Leono, pinaagi sa pagtinabangay, ang CAgO nakab-ot sukad niadtong Septyembre 2023 sa kinatibuk-ang 33,409 metriko tonelada alang sa produksyon sa humay, 85,330.31 metriko tonelada alang sa produksyon sa mais, 318,592.96 metriko tonelada alang sa produksyon sa high value commercial crops, 49.50 metriko tonelada alang sa produksyon sa tilapia, ug 49.50 metriko tonelada alang sa produksyon sa hito.

Dugang pa, iyang gipresentar ang usa ka video gamit ang kabag-ohan sa teknolohiya nga nagpakita sa lain-laing mga programa, proyekto, ug mga kalihokan nga gipahigayon sa CAgO nga nakatampo sa maong mga kalampusan.

Ang keynote speaker nga si Dir. Famelah Racquel D. Villanueva sa DTI nipaambit og mensahe pinaagi sa usa ka panultihon nga nagkanayon “Begin with the end in mind”. Gihatagan niya og gibug-aton ang kahulogan niini nga may kalabutan sa tema sa kalihokan nga konektado usab sa Micro, Small and Medium-sized Enterprises (MSMEs) Week nga naay tema nga “Upgrade, Upskill, ug Upsize MSMEs.”

Gidasig niya ang mga mag-uuma aron kini magmalampuson. Gipaambit niya nga ang kalampusan mahimong makab-ot pinaagi sa pag-adopt sa teknolohiya, pagpadayon sa edukasyon ug pag-uswag, market diversification, financial accessibility, sustainable practices, kolaborasyon ug networking, ug needs analysis. Gitapos niya ang iyang mensahe pinaagi sa pagpaambit usab sa usa ka kinutlo nga nag-ingon “Ang katuyoan nga wala’y plano usa ra ka pangandoy.”

Si City Councilor Alan Ryann O. Legaspi isip Committee chair sa Agriculture nipaambit sa iyang mensahe nga nakasumite na og tulo ka ordinansa alang sa machineries profiling, organic-certified farmers, ug livestock registration. Iyang giawhag ang Rural Improvement Clubs (RICs) ug 4H Youth Clubs nga mosumiter og project proposal aron siya makagahin og pundo alang kanila.

Samtang si Acting Assistant Provincial Agriculturist Ma. Lilith M. Turan nagpahibalo sa mga programa, proyekto ug aktibidad nga giabag sa Provincial Agriculture Office para sa dakbayan karong tuiga sama sa Bahay Kubo Project, Organic Farmers Assistance, Kadiwa, dugang Php 2.00 nga umento sa presyo sa humay, Young Farmers Challenge, ug Sustainable Land Management.

Highlight sa “Tapok Mag-uuma 2023” mao ang presentasyon sa 22 ka mga resolusyon nga i-endorso sa CAFC gipangulohan ni Chairperson Leonard O. Leyros. Lakip sa resolusyon mao ang abaca isip flagship program sa Lokal nga Pangagamhanan ug alang sa paghatag og inputs sa lain-laing ahensya alang sa nasangpit nga tanom.

Gisumite usab ang mga resolusyon alang sa Malaybalay City Agri-preneurs Association, Malaybalay City Corn Growers Association (MCCGA), Malaybalay City Fisherfolks Association (MCFA), Malaybalay City Rural Improvement Club (MCFRIC), ug Agri-based Cooperatives.

Ang paghatag ug Plaque of Appreciation ug Recognition sa Active Rural Based Organization gihatag dayon ngadto sa lain-laing mga mag-uuma ug organisasyon matag kategorya. Ang mga awardees mao ang mosunod: Mr. Cerilo Arocha alang sa Rice Farmer Category (Barangay Linabo), Ms. April B. Malatamban alang sa Organic Agriculture Category (Simaya), Ms. Lourdes Limbu alang sa High Value Commercial Crops Category (Miglamin), ug Ms. Anna Paula Chiong alang sa Agri-preneur Category (Barangay 1).

Gidunol ang award sa Outstanding Rural Women nga sila si Ms. Maria Celsa G. Embudo sa Barangay Bangcud, Ms. Vicenta P. Tejada sa Barangay Managok, ug Ms. Francis B. Malatamban sa Barangay Simaya.

Giila ang mga kabatan-onan kinsa mao ang 4H Club scholars sa Agricultural Training Institute (ATI) nga sila si: Ms. Careen C. Elloren (BS-Agriculture, CMU), Ms. Jenerose D. Callejas (BS-Agriculture, CMU), ug Mr. John Chris Ramirez (BS-AgEcon, CMU).

Nahimong awardee ang 4H Youth Interns gikan sa Taiwan nga sila si: Mr. Jason Gonzales sa Barangay Linabo ug Mr. Randy Donque sa Barangay Imbayao.

Pasidungog ang naangkon gikan sa atong certified organic farmers nga sila si: Ms. Francis B. Malatamban sa Anpas Farm, Simaya, Ms. Everly G. Ampalaya sa Green Wonder Farm, Sinanglanan, ug Mr. Reynaldo Gil G. Lomarda sa Umanika Farm, Barangay 10.

Dungan nga kompetisyon ang napahigayon para sa 4H ug RIC. Ang 4H winners mao sila si Mr. Khiersten Abyin Calderon sa Barangay Bangcud alang sa Poster Making Contest, Mr. Greggy Amarga sa Barangay Bangcud alang sa Dish Gardening, ug Dalwangan National High School alang sa Mini Blog. Para sa RIC, ang mga mananaog mao sila si: Ms. Delia Lizada sa Barangay Bangcud ug Ms. Veronica Gargar sa Barangay 1 alang sa Dish Gardening, RIC Kulaman alang sa Exhibit ug display sa mga produkto, RIC Casisang alang sa Cooking Contest, ug Barangay Aglayan RIC alang sa ang presentasyon sa video.

Ang presentasyon sa lain-laing mga ahensya gipasiugdahan sa hapon sa DOST, NDA, PCA, PHILFIDA, ug BFAR diin ang mga partisipante nagpadayag sa lain-laing mga pangutana. Gisundan kini sa Search for Ms. 4H 2023 ug Ginang RIC 2023. Nahimong Ms. 4H 2023 si Ms. Kathrina Delos Reyes sa Barangay Managok ug Ginang RIC 2023 si Ms. Juvelyn L. Revisado sa Barangay Sumpong.

Ang kalihokan gitapos sa 4H Youth Club Candle Lighting Ceremony nga nagsimbolo sa mga paglaum, ug pangandoy sa kabatan-onan alang sa kalamboan sa tibuok nasud. (LGU Malaybalay)

Coffee production project alang sa small coffee farmers gilusad sa PGB

Gilusad sa Provincial Government of Bukidnon (PGB) ang Coffee Production Project alang sa 300 ka small coffee farmers niadtong Oktubre 3, 2023

Base sa pahibalo sa PGB, gipasiugdahan kini sa Provincial Agriculture Office (PAgrO) sa covered court sa Poblacion, Pangantucan, Bukidnon.

Ang 300 ka mag-uuma sa kape nag-gikan sa Barangay New Eden, Barangay Portulin, Barangay Concepcion ug Barangay Mendis sa lungsod sa Pangantucan.

Sila gitumbok nga makadawat sa agricultural ug marine supplies ug uban pa nga ilang magamit sa pagtanum og kape.

Ibansay usab ang maong mga mag-uuma sa insaktong pag-atiman, pagmentinar ug pagproseso sa pagtanom ug kape.

Ang proyekto nagtumong sa pagtukod og 30 ektarya nga coffee plantation sa ginganlan nga mga barangay. (MG Mayumi B. Madera)

31 corn farmers, mi-gradwar sa FFS sa Bukidnon

Mikabat sa 31 ka mag-uuma sa mais ang mi-gradwar ubos sa Farmers Field School (FFS) niadtong Setyembre 12, 2023 sa Barangay Kisanday, lungsod sa Maramag, Bukidnon

Base sa pahibalo sa LGU Bukidnon, ang maong programa gipasiugdahan sa Provincial Agriculture Office (PAgrO), Municipal Agriculture Office sa lungsod sa Maramag ug Department of Agriculture (DA).

Ang FFS nagtutok sa hybrid yellow corn production, nga gitun-an gikan niadtong Mayo 16 hangtud Setyembre 1, 2023.

Tinguha sa maong programa nga matabangan ang mga mag-uuma nga makakat-on og bag-o ug tukma nga mga teknik ug teknolohiya, aron mapatas-an ang abot sa ilang ani. (Omar Rashid Z. Abdullah)

26 ka mag-uuma, gibansay sa Malaybalay

Gibansay sa Provincial Agriculture Office (PAgrO) ang 26 ka mag-uuma sa Farmers Field School (FFS) kabahin sa irrigated rice production

Gibansay sila sulod sa dise saes ka semana sa matag adlaw’ng Huwebes, kini base sa pahibalo sa Provincial Government of Bukidnon.

Ang pagbansay gisugdan niadtong Hunyo 29 ug matapos karong Setyembre 12, 2023.

Ang mga mag-uuma gibansay sa Barangay Kulasihan, lungsod sa Lantapan, ning probinsya.

Sa maong pagbansay, gitudloan ang mga mag-uuma kabahin sa Morphology of Rice Plant, Agro Ecological System Analysis (AESA), Trichogramma application, Natural farming Technology System (NFTS), ug uban pang teknik sa pagpananom. (Diego M. Hidalgo)