Saturday, November 23, 2024

29 Bukidnon rice farmers, gibansay

Adunay 29 ka mga rice farmers sa Bukidnon ang gibansay sa lowland rice production ubos sa Farmers Field School (FFS)

Gitaho sa LGU Bukidnon nga ang mga mag-uuma mi-gradwar gikan sa ilang pagbansay niadtong Oktubre 17, 2023 sa Barangay Kulasihan, lungsod sa Lantapan, Bukidnon.

Matod sa pahibalo, gipasiugdahan ang pagbansay sa Provincial Agriculture Office (PAgrO), Municipal Agriculture Office sa lungsod sa Lantapan ug Department of Agriculture.

Ang mga mag-uuma gitaho nga gibansay sulod sa 16 ka semana.

Sila gibansay kabahin sa Morphology of Rice Plant, Agro Ecological System Analysis (AESA), Trichogramma application, Natural Farming Technology System (NFTS), ug uban pang teknik sa pagpananom.

Sa laing bahin, gilusad sab niadtong Oktubre 3 ang lowland rice production training sa Barangay Kalabugao, Impasug-ong, Bukidnon.

Kini nga pagbansay gisalmotan sab sa 30 ka mga mag-uuma. (MG Mayumi B. Madera)

21st AFC Congress: Tapok Mag-uuma 2023 gipahigayon

Ang City Agriculture Office (CAgO) sa pakigtambayayong sa City Agriculture and Fishery Council (CAFC) nagsaulog sa ika-21 ka tuig sa AFC congress niadtong Oktubre 18, 2023 sa Kaamulan Folk Arts Theatre, Malaybalay City

Ang kalihokan nagdala sa tema “Saka Ta Agri-preneurs.”

Ang tinuig nga kalihokan mihatag og dungog ug pag-ila sa mga paningkamot ug bililhong kontribusyon sa mga mag-uuma sa dakbayan. Mao usab kini ang higayon nga maipakita sa Malaybalay Agri-preneurs ang ilang produkto ug negosyo.

Ang Tapok Mag-uuma 2023 gisugdan sa isa ka motorkada ug gisalmotan sa 459 ka partisipante nga gilangkuban sa BAFC Chairperson matag barangay, duha ka miyembro matag sektor, ug mga empleyado sa CAgO.

Gisalmotan usab sa uban pang ahensya sa gobyerno nga direktang nalambigit sa pagpalambo sa agrikultura sa dakbayan sama sa Department of Agriculture (DA), Department of Science and Technology (DOST), Provincial Agriculture Office (PAO), Department of Trade and Industry (DTI), Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR), Philippine Fiber Industry Development Authority (PhilFIDA), Philippine Coconut Authority (PCA), National Dairy Authority (NDA), Regional Agriculture and Fishery Council (RAFC) ug lain-laing buhatan sa Lokal nga Pangagamhanan sa Malaybalay.

Atol sa maong programa, si CAgO -OIC Engr. Richard B. Leono miabi-abi sa mga halangdong bisita alang sa ilang hingpit nga suporta.

Sumala pa ni Leono, pinaagi sa pagtinabangay, ang CAgO nakab-ot sukad niadtong Septyembre 2023 sa kinatibuk-ang 33,409 metriko tonelada alang sa produksyon sa humay, 85,330.31 metriko tonelada alang sa produksyon sa mais, 318,592.96 metriko tonelada alang sa produksyon sa high value commercial crops, 49.50 metriko tonelada alang sa produksyon sa tilapia, ug 49.50 metriko tonelada alang sa produksyon sa hito.

Dugang pa, iyang gipresentar ang usa ka video gamit ang kabag-ohan sa teknolohiya nga nagpakita sa lain-laing mga programa, proyekto, ug mga kalihokan nga gipahigayon sa CAgO nga nakatampo sa maong mga kalampusan.

Ang keynote speaker nga si Dir. Famelah Racquel D. Villanueva sa DTI nipaambit og mensahe pinaagi sa usa ka panultihon nga nagkanayon “Begin with the end in mind”. Gihatagan niya og gibug-aton ang kahulogan niini nga may kalabutan sa tema sa kalihokan nga konektado usab sa Micro, Small and Medium-sized Enterprises (MSMEs) Week nga naay tema nga “Upgrade, Upskill, ug Upsize MSMEs.”

Gidasig niya ang mga mag-uuma aron kini magmalampuson. Gipaambit niya nga ang kalampusan mahimong makab-ot pinaagi sa pag-adopt sa teknolohiya, pagpadayon sa edukasyon ug pag-uswag, market diversification, financial accessibility, sustainable practices, kolaborasyon ug networking, ug needs analysis. Gitapos niya ang iyang mensahe pinaagi sa pagpaambit usab sa usa ka kinutlo nga nag-ingon “Ang katuyoan nga wala’y plano usa ra ka pangandoy.”

Si City Councilor Alan Ryann O. Legaspi isip Committee chair sa Agriculture nipaambit sa iyang mensahe nga nakasumite na og tulo ka ordinansa alang sa machineries profiling, organic-certified farmers, ug livestock registration. Iyang giawhag ang Rural Improvement Clubs (RICs) ug 4H Youth Clubs nga mosumiter og project proposal aron siya makagahin og pundo alang kanila.

Samtang si Acting Assistant Provincial Agriculturist Ma. Lilith M. Turan nagpahibalo sa mga programa, proyekto ug aktibidad nga giabag sa Provincial Agriculture Office para sa dakbayan karong tuiga sama sa Bahay Kubo Project, Organic Farmers Assistance, Kadiwa, dugang Php 2.00 nga umento sa presyo sa humay, Young Farmers Challenge, ug Sustainable Land Management.

Highlight sa “Tapok Mag-uuma 2023” mao ang presentasyon sa 22 ka mga resolusyon nga i-endorso sa CAFC gipangulohan ni Chairperson Leonard O. Leyros. Lakip sa resolusyon mao ang abaca isip flagship program sa Lokal nga Pangagamhanan ug alang sa paghatag og inputs sa lain-laing ahensya alang sa nasangpit nga tanom.

Gisumite usab ang mga resolusyon alang sa Malaybalay City Agri-preneurs Association, Malaybalay City Corn Growers Association (MCCGA), Malaybalay City Fisherfolks Association (MCFA), Malaybalay City Rural Improvement Club (MCFRIC), ug Agri-based Cooperatives.

Ang paghatag ug Plaque of Appreciation ug Recognition sa Active Rural Based Organization gihatag dayon ngadto sa lain-laing mga mag-uuma ug organisasyon matag kategorya. Ang mga awardees mao ang mosunod: Mr. Cerilo Arocha alang sa Rice Farmer Category (Barangay Linabo), Ms. April B. Malatamban alang sa Organic Agriculture Category (Simaya), Ms. Lourdes Limbu alang sa High Value Commercial Crops Category (Miglamin), ug Ms. Anna Paula Chiong alang sa Agri-preneur Category (Barangay 1).

Gidunol ang award sa Outstanding Rural Women nga sila si Ms. Maria Celsa G. Embudo sa Barangay Bangcud, Ms. Vicenta P. Tejada sa Barangay Managok, ug Ms. Francis B. Malatamban sa Barangay Simaya.

Giila ang mga kabatan-onan kinsa mao ang 4H Club scholars sa Agricultural Training Institute (ATI) nga sila si: Ms. Careen C. Elloren (BS-Agriculture, CMU), Ms. Jenerose D. Callejas (BS-Agriculture, CMU), ug Mr. John Chris Ramirez (BS-AgEcon, CMU).

Nahimong awardee ang 4H Youth Interns gikan sa Taiwan nga sila si: Mr. Jason Gonzales sa Barangay Linabo ug Mr. Randy Donque sa Barangay Imbayao.

Pasidungog ang naangkon gikan sa atong certified organic farmers nga sila si: Ms. Francis B. Malatamban sa Anpas Farm, Simaya, Ms. Everly G. Ampalaya sa Green Wonder Farm, Sinanglanan, ug Mr. Reynaldo Gil G. Lomarda sa Umanika Farm, Barangay 10.

Dungan nga kompetisyon ang napahigayon para sa 4H ug RIC. Ang 4H winners mao sila si Mr. Khiersten Abyin Calderon sa Barangay Bangcud alang sa Poster Making Contest, Mr. Greggy Amarga sa Barangay Bangcud alang sa Dish Gardening, ug Dalwangan National High School alang sa Mini Blog. Para sa RIC, ang mga mananaog mao sila si: Ms. Delia Lizada sa Barangay Bangcud ug Ms. Veronica Gargar sa Barangay 1 alang sa Dish Gardening, RIC Kulaman alang sa Exhibit ug display sa mga produkto, RIC Casisang alang sa Cooking Contest, ug Barangay Aglayan RIC alang sa ang presentasyon sa video.

Ang presentasyon sa lain-laing mga ahensya gipasiugdahan sa hapon sa DOST, NDA, PCA, PHILFIDA, ug BFAR diin ang mga partisipante nagpadayag sa lain-laing mga pangutana. Gisundan kini sa Search for Ms. 4H 2023 ug Ginang RIC 2023. Nahimong Ms. 4H 2023 si Ms. Kathrina Delos Reyes sa Barangay Managok ug Ginang RIC 2023 si Ms. Juvelyn L. Revisado sa Barangay Sumpong.

Ang kalihokan gitapos sa 4H Youth Club Candle Lighting Ceremony nga nagsimbolo sa mga paglaum, ug pangandoy sa kabatan-onan alang sa kalamboan sa tibuok nasud. (LGU Malaybalay)

28 ka mag-uuma sa mais, mi-gradwar sa FFS sa Manolo

Mi-gradwar ang 28 ka mga mag-uuma sa mais ubos Farmers’ Field School (FFS) niadtong Oktubre 4, 2023 sa Manolo Fortich, Bukidnon

Base sa pahibalo sa LGU Manolo Fortich, ang maong programa gipasiugdahan sa Lokal nga Pangagamhanan sa lungsod agi sa Municipal Agriculture Office kaabag ang Department of Agriculture Region 10.

Ang Graduation Ceremony gipahigayon sulod sa covered court sa Barangay Minsuro, sa Manolo Fortich.

Tinguha sa maong programa nga madungagan ang kahibalo ug kahanas sa mga mag-uuma sa barangay aron mas mapalambo ang ilang panginabuhian agi sa corn farming. (MG Mayumi B. Madera)

28 ka mag-uuma sa mais, mi-gradwar sa FFS sa Manolo

Mi-gradwar ang 28 ka mga mag-uuma sa mais ubos Farmers’ Field School (FFS) niadtong Oktubre 4, 2023 sa Manolo Fortich, Bukidnon

Base sa pahibalo sa LGU Manolo Fortich, ang maong programa gipasiugdahan sa Lokal nga Pangagamhanan sa lungsod agi sa Municipal Agriculture Office (MAO) kaabag ang Department of Agriculture Region 10.

Ang Graduation Ceremony gipahigayon sulod sa covered court sa Barangay Minsuro, sa Manolo Fortich.

Tinguha sa maong programa nga madungagan ang kahibalo ug kahanas sa mga mag-uuma sa barangay aron mas mapalambo ang ilang panginabuhian agi sa corn farming. (Omar Rashid Z. Abdullah)

DA invites firm to bid for coffee supply on expanded projects

MALAYBALAY CITY, Bukidnon – The Department of Agriculture in Northern Mindanao (DA-10) on September 21, 2023, invited a multinational firm and other companies to bid for coffee supply as it gears toward the sustainability and expansion of the agency’s projects

In a press briefing, DA-10 Technical Director Carlota Madriaga said they are looking for suppliers of certified-grade Robusta coffee plantlets for distribution to farmer-beneficiaries in the region.

Madriaga said Nestle Philippines, which operates the Bukidnon Integrated Coffee Center (BICC), is one of the main growers of certified Robusta coffee plantlets.

“There were many coffee players who used to bid before including Nestle but in the recent call for bidding there were no parties showing interest, so there was a failure to bid,” she said.

For parties to become qualified bidders, they must undergo training and accreditation from the Bureau of Plant and Industry.

Art Baria, Nestle’s agri-services head, said they will look into bidding requirements, noting that “it takes time to grow these plantlets, and we will make sure we can provide the needed number.”

Other than a direct source for the processing of its coffee products, Nestle’s BICC is also a certified training school for Coffee Production Level 2 for farmers and students. It is accredited by the Technical Education and Skills Development Authority and DA’s Agriculture Training Institute reviving the coffee industry.

Meanwhile, DA-10 Director Carlene Collado spoke of a “coffee industry renaissance,” pointing to the previous achievements of farmer groups who have gained a reputation for providing high-quality coffee.

“From 2017-2018, DA-10 was able to procure certified Robusta coffee from Nestle worth 1.65 million pieces,” he said.

Madriaga reiterated that DA-10 and its allied stakeholders are committed to the Philippine Coffee Industry Roadmap (PCIR).

The PCIR has a 2023 to 2027 timeframe with objectives and action plans related to enhancing the growth of the coffee industry.

A five-year data from DA-10 showed that from 2016 to 2020, Robusta coffee had the highest yield in Northern Mindanao with an average of 5,000 tons; Excelsa variety coffee had 266 tons, while Arabica coffee dwindled from 334 to 198 tons. (Nef Luczon/PNA)

31 corn farmers, mi-gradwar sa FFS sa Bukidnon

Mikabat sa 31 ka mag-uuma sa mais ang mi-gradwar ubos sa Farmers Field School (FFS) niadtong Setyembre 12, 2023 sa Barangay Kisanday, lungsod sa Maramag, Bukidnon

Base sa pahibalo sa LGU Bukidnon, ang maong programa gipasiugdahan sa Provincial Agriculture Office (PAgrO), Municipal Agriculture Office sa lungsod sa Maramag ug Department of Agriculture (DA).

Ang FFS nagtutok sa hybrid yellow corn production, nga gitun-an gikan niadtong Mayo 16 hangtud Setyembre 1, 2023.

Tinguha sa maong programa nga matabangan ang mga mag-uuma nga makakat-on og bag-o ug tukma nga mga teknik ug teknolohiya, aron mapatas-an ang abot sa ilang ani. (Omar Rashid Z. Abdullah)

DA-10 links institutional buyers, F2C2 clusters for potential market

CAGAYAN DE ORO CITY – The Department of Agriculture – Regional Field Office 10 (DA-10), helmed by Regional Executive Director Carlene C. Collado, through the Farm and Fisheries Clustering and Consolidation (F2C2) Program, conducted a stakeholders meeting on September 7, 2023, in this city

Said meeting aims to link the farmers’ cooperatives and associations (FCAs) from the different provinces in Northern Mindanao to potential institutional buyers who need supplies of various produce.

The institutional buyers include the National Food Authority (NFA), Misamis Oriental – Bureau of Jail Management and Penology, San Miguel Foods, Inc., and BestFriend Goodies.

In her message, DA-10 F2C2 focal person Gay Nanette R. Aleria hopes this activity paves the way for future marketing agreements between the FCAs and the institutional buyers.

“We wanted to provide a solution to one of the problems of our FCAs, which is the lack of market for their produce,” said Aleria.

Also joining the said meeting are representatives from the Agribusiness and Marketing Assistance Division-10, who assisted the buyers and FCAs through market matching and roundtable discussions. (DA RFO-10)

DA, PhilRice apprise Bukidnon LGUs on Masagana Rice Program

CAGAYAN DE ORO CITY – The Department of Agriculture – RFO 10 through Regional Executive Director Carlene C. Collado convened the local government units of the province of Bukidnon for a coordination meeting on the Masagana Rice Industry Development Program (MRIDP) on August 17 in Dalwangan, Malaybalay City, Bukidnon

Around 20 LGUs attended the activity and were briefed on the program that prioritizes the welfare of the farmers, boosts the rice value chain, and improves agricultural production.

Sailila E. Abdula, PhD, Branch Director of DA-Philippine Rice Research Institute (DA-PhilRice) Midsayap and the Program Director of the Mindanao Cluster for the MRIDP discussed the program’s four core strategies: resiliency and stability in climate change adaptation; unity and convergence in farm clustering and consolidation; motivated and enthusiastic farmer-entrepreneurs in the rice value chain; and timeliness and relevant focus on digital transformation.

Significantly, convergence, cooperation, and stakeholder coordination will materialize the four strategies.

As he emphasized, the transformation of Philippine agriculture needs to focus on the market, innovations, scale, mainstreaming, and outcome.

In Northern Mindanao, the provinces of Bukidnon and Lanao del Norte will be pilot-tested in the program, being the rice producers of the region.

Chona H. Nacalaban, DA-RFO 10 Rice Program Focal Person, shared that in 2022, region 10 ranked fourth in yield per hectare, contributing 4.12 percent to the national production with a sufficiency level of 87.55 percent.

The province of Bukidnon’s 2022 production of 295,686 metric tons has a sufficiency level of 216.51 percent, while Lanao del Norte (2022 production) with 113,903 metric tons of production with a sufficiency level of 90.3 percent.

A provincial rice development plan will be crafted to provide direction in attaining the objectives of the program with the assistance of the Provincial Agriculture Office of Bukidnon, DA-10’s Field Operations Division through its Chief, Eduardo N. Pit, PhD and Provincial Operations Center in Bukidnon. (DA RFO-10)

Corn Farmers sa Malaybalay nakadawat og binhi sa mais, abono

Ang mga mag-uuma sa mais sa dakbayan sa Malaybalay nakadawat og binhi sa mais ug abono

Ang mais gikonsiderar nga ikaduhang tanom sunod sa humay sa dakbayan, kini base sa pahibalo sa City Government of Malaybalay.

Tungod niini, ang Department of Agriculture sa Region X ug ang Lokal nga Pangagamhanan

sa Malaybalay nagtinguha nga madugangan usab ang produksiyon sa maong produkto.

Gilantaw usab nga madugangan ang produksiyon sa kalidad nga mais alang sa konsumo sa

tawo, pagkaon sa hayop ug gamit sa industriya, ingon man paghatag og kalamboan sa mga

mag-uuma pinaagi sa pagdugang sa ilahang kita.

Gisugdan ang pag-apod-apod sa 4,761 ka sako sa Dekalb Corn Seeds (hybrid) ug 4,761 Complete Fertilizers nga nagkantidad og Php 42,134,850.00, nga giapod-apod sa matag isa ka mag-uuma sa mais niadtong Abril 2023.

Dugang niini, ang Department of Agriculture Regional Field Office 10 mi-apod-apod sab sa dugang nga 1,000 ka sako sa Dekalb nga mais ug 1,000 ka sako sa Complete Fertilizers niadtong Hulyo 17, 2023, ug kini nagkantidad og Php 8,850,000.00. (Omar Rashid Z. Abdullah)

Kadiwa ng Pangulo gilusad sa Bukidnon

Nakighiusa ang Provincial Government of Bukidnon (PGB) sa paglusad sa KADIWA ng Pangulo 2023 sa Bukidnon

Ang PGB nipahibalo nga ang paglusad gipahigayon niadtong Hulyo 17, 2023, sa Kaamulan Park, sa dakbayan sa Malaybalay.

Gitimbayayongan kini sa Office of the President, Department of Agriculture, Department of Trade and Industry, Department of Labor and Employment, Department of Social Welfare and Development, ug uban pang ahensya sa gobyerno, ingon man sa pribadong sektor.

Ang KADIWA ng Pangulo inisyatibo ni President Ferdinand R. Marcos Jr., nga nagtinguha sa isa ka halapad nga han-ay sa barato ug taas nga kalidad nga mga produkto sa agrikultura gikan sa mga lokal nga mag-uuma.

Misalmot sa KnP 2023 ang Lantapan Vegetable Farmers MPC, Pure Gold Valencia, Bukidnon KMME Association, Patpat Madasigon Sustainable Livelihood Program Association, Igpanuyadug sa Abaga Ta Bayug Farmers Association, National Food Authority, DTI assisted MSMEs ug mga Provincial Winners sa Gawad Saka ug young farmers.

Magpadayon sa matag adlaw’ng Huwebes ang KADIWA on wheels diha sa Kaamulan park. (Omar Rashid Z. Abdullah)