Thursday, December 19, 2024

Pipila ka kalohokan sa Kaamulan 2024 gipangandaman sa NCIP Bukidnon

Gipangandaman sa National Commission on Indigenous Peoples (NCIP)-Bukidnon Provincial Office ang pipila ka mga kalihukan nga gisalig kanila sa Provincial Government of Bukidnon (PGB) alang sa nagsingabot nga Kaamulan 2024

Sumala sa press release sa PAIA, isa ka Meeting uban sa Indigenous People’s Mandatory Representatives (IMPRs) ang gipangunahan sa NCIP Bukidnon niadtong Enero 26, 2024 nga gipahigayon sa Provincial Office niini sa Malaybalay City, Bukidnon.

Sa pagpakisayud ni Melinda Tulba, OIC sa Bukidnon Provincial Office, siya miingon nga “Yearly nga activity sa Bukidnon ang Kaamulan. Ang among participation sa NCIP isip lead agency nga magtabang sa atong mga kaigsoonang lumad, ang pagtan-aw sa kaayohan ug pagplastar sa mga kaigsoonan nga magpartisipar.”

Sa maong tigum sa IPMRs, gi-usa-usa pag-presenta ang mga kalihukan sa Kaamulan 2024, ug gipalawoman ang pagtuki sa Culture and Arts Exhibits, ingon man ang mga gabayan sa bag-o nga Laga ta Kaamulan, ug uban pa.

Sa Culture and Arts Exhibits, gisiguro sa pagkuha ang commitment sa matag IPMR sa 22 ka mga LGUs sa Bukidnon kabahin sa adlaw nga sila mag-presenta.

Gikahinaman usab sa mga tribal leaders ang maong pagpasundayag, sanglit ning higayona, aduna na’y nakataganang pondo isip pa-premyo kanila.

Mamahimong criteria sa gipangandaman nga Municipality/City ICCs/IPs Cultural Presentation ang mosunod: Exhibits nga 40 porsyento nga naglangkub sa kamahinungdanon sa butang sa kultura, pagkatinuod sa produkto o ginama sa IP, ug pagkanindot sa presentasyon.

Saysenta-porsyento usab sa Presentation sa ilang mga kulturanhong sayaw, kanta, mga traditional nga mga estorya, panultihon, ug mga kasaysayan nga nahimong tamdanan sa matag tribu.

Mitambong sa maong tigum si Regional Director Ordonio P. Rocero, Jr. sa NCIP Region X, kung diin mipadayag sa iyang pagdayeg sa kalig-on sa tribu sa Bukidnon.

Anaa usab si Provincial IPMR Atty. Arbie S. Llesis, kinsa mipadangat sa iyang pakigtimbayayong sa NCIP-Bukidnon ug gidasig ang kahiusahan sa pito ka tribu.

Kamulo pa usab gi-finalize ang mamahimong gabayan sa Laga ta Kaamulan ug gilauman nga magpatawag og laing panagtagbo alang sa pagplastar sa Free and Prior Informed Consent (FPIC) alang sa Kaamulan Street and Ground dancing contingents. (melbmadera)

Pagprotekta, pagpreserba ug pagpanalipod sa katungod sa ICCs/IPs gihisgutan sa Kaamulan

Gihisgutan ang pagprotekta, pagpreserba ug pagpanalipod sa interes og katungod sa Indigenous Cultural Communities (ICCs)/Indigenous Peoples (IP) sulod sa probinsya sa Bukidnon, pinaagi sa kalihukan sa Kaamulan nga Pag-amol-amol daw Pagdaowa hu mga Tumindok (Kaamulan) niadtong Abril 4, 2023, sa Kaamulan Open Theater, Malaybalay City, Bukidnon

Uban sa tema nga “Bunsuda daw Bigula hu Kagdapeta” (Kaamulan Indigenous Peoples Assembly), gisiguro sa maong panagtigum nga mapasabot sa mga hingtungdan ahensya sa gobyerno ngadto sa lumadnong komunidad ang ilang mga katungod ug obligasyon ilabi na sa pagpreserba sa ilang kultura sanglit ang Bukidnon puy-anan sa pito ka tribu nga mao ang Higaonon, Bukidnon, Umayamnon, Manobo, Matigsalug, Tigwahanon ug Talaandig.

Sa maong tigum sa pitu ka tribu, gipalawom ang hisgutanan sa Indigenous People’s Rights Act (IPRA) ug ang implikasyon niini sa kinabuhi sa IP, polisiya ug disposiyon sa pagdumala sa mga ancestral domain, ingon man ang pahisgot sa gipasalig nga programa ug serbisyo alang sa ICCs/IPs aron mahimo silang lig-on, aktibo, ug manginlabot gayud sa mga butang may kalabutan sa ilang komunidad o katilingban.

Mitambong niini sila si NCIP Commissioner Northern and Western Mindanao Atty. Pinky Grace Pareja, NCIP Regional Director Atty. Leslie Mae F. Plaza, kauban ang Provincial/City/Municipal ug Barangay IPMRs nga gipangulohan ni Provincial IPMR Arbie Saway Llesis, ancestral domain (AD) representative ug IPs, ug PGO-IAD nga gipangulohan ni Stephanie Melendez, kinsa nagrepresenta usab kang Provincial Governor Rogelio Neil P. Roque. (LGU Bukidnon)