Sunday, December 15, 2024

Tag: National Commission on Indigenous Peoples

NCIP, LGU Manolo Fortich ink MOA on P226.9M FMR in Kalugmanan

Posted on by cmn

The drafting and signing of the Memorandum of Agreement (MOA) for the concreting of the farm-to-market road in Sitio Balakbakan, Barangay Kalugmanan, took place on August 19, 2024, at the Barangay Kalugmanan covered court

The National Commission on Indigenous Peoples (NCIP) and the Local Government Unit of Manolo Fortich signed the agreement.

The project involves concreting a 7.8-kilometer Farm-to-Market Road (FRM) under the Philippine Rural Development Project (PRDP), with a budget of 226,992,990 million pesos from the Department of Agriculture.

The road concreting will begin at Sitio Balakbakan and continue to Kalugmanan proper.

This project aims to assist farmers in Barangay Kalugmanan by facilitating the easier transportation of their farm produce to the Municipal Public Market in Barangay Tankulan.

Municipal Mayor Rogelio N. Quiño was present during the MOA drafting and signing. He expressed his enthusiasm for infrastructure programs, particularly road projects.

“Matod pa, himoon nato ni nga dako nga kalipay nga ang atong karsada gikan didto sa Café by the Ridge, musangko dinhi sa atong tulay, pasubida paingon sa ila ni Mr. Perrine, ug gani naa pay sobra nga budget, I think nga e-semento pa paingon diri. Nindot na kaayo mga programa nato mga roads section sa atong lungsod sa Manolo Fortich. Including ang atong Sankanan road, ang atong gi-plano nasad ang Lindaban paingon sa Dahilayan atong sementohon, so nangita tag budget para ana,” Mayor Quiño stated.

Farmer Sirapin Buyoc, 67 years old, from Zone 2, Kalugmanan, expressed his gratitude for the road project, which has made transporting their agricultural products easier.

“Ang ako lang, nga makadugang benepisyo niining muabot ang dalan nga kami di nami maglisod sa among mga produkto, sama sa mga mais, cassava, mga utanon, daghan mi mga utanon diha sa Ilaya. So sayon ra gyud kaayo ang pag-deliver sa produkto paingon sa atong market ug sa Cagayan,” said Buyoc.

Also in attendance were Municipal Administrator Engr. Joie Caesar M. Gaid, Sangguniang Bayan Member IPMR Coun. Alex Payangga, NCIP Regional Legal Officer Atty. Dexter Precioso, the Barangay Council of Kalugmanan, and Indigenous Peoples (IP) community members, including the Higaonon, Talaandig, and Bukidnon tribes.

Heads of offices and representatives from focal departments of the Local Government of Manolo Fortich, such as the Municipal Agriculture Office, Municipal Engineering Office, Municipal Assessor’s Office, Municipal Environment and Natural Resources Office, and Municipal Planning and Development Office, also attended the MOA signing. (PR)

Pipila ka kalohokan sa Kaamulan 2024 gipangandaman sa NCIP Bukidnon

Posted on by cmn

Gipangandaman sa National Commission on Indigenous Peoples (NCIP)-Bukidnon Provincial Office ang pipila ka mga kalihukan nga gisalig kanila sa Provincial Government of Bukidnon (PGB) alang sa nagsingabot nga Kaamulan 2024

Sumala sa press release sa PAIA, isa ka Meeting uban sa Indigenous People’s Mandatory Representatives (IMPRs) ang gipangunahan sa NCIP Bukidnon niadtong Enero 26, 2024 nga gipahigayon sa Provincial Office niini sa Malaybalay City, Bukidnon.

Sa pagpakisayud ni Melinda Tulba, OIC sa Bukidnon Provincial Office, siya miingon nga “Yearly nga activity sa Bukidnon ang Kaamulan. Ang among participation sa NCIP isip lead agency nga magtabang sa atong mga kaigsoonang lumad, ang pagtan-aw sa kaayohan ug pagplastar sa mga kaigsoonan nga magpartisipar.”

Sa maong tigum sa IPMRs, gi-usa-usa pag-presenta ang mga kalihukan sa Kaamulan 2024, ug gipalawoman ang pagtuki sa Culture and Arts Exhibits, ingon man ang mga gabayan sa bag-o nga Laga ta Kaamulan, ug uban pa.

Sa Culture and Arts Exhibits, gisiguro sa pagkuha ang commitment sa matag IPMR sa 22 ka mga LGUs sa Bukidnon kabahin sa adlaw nga sila mag-presenta.

Gikahinaman usab sa mga tribal leaders ang maong pagpasundayag, sanglit ning higayona, aduna na’y nakataganang pondo isip pa-premyo kanila.

Mamahimong criteria sa gipangandaman nga Municipality/City ICCs/IPs Cultural Presentation ang mosunod: Exhibits nga 40 porsyento nga naglangkub sa kamahinungdanon sa butang sa kultura, pagkatinuod sa produkto o ginama sa IP, ug pagkanindot sa presentasyon.

Saysenta-porsyento usab sa Presentation sa ilang mga kulturanhong sayaw, kanta, mga traditional nga mga estorya, panultihon, ug mga kasaysayan nga nahimong tamdanan sa matag tribu.

Mitambong sa maong tigum si Regional Director Ordonio P. Rocero, Jr. sa NCIP Region X, kung diin mipadayag sa iyang pagdayeg sa kalig-on sa tribu sa Bukidnon.

Anaa usab si Provincial IPMR Atty. Arbie S. Llesis, kinsa mipadangat sa iyang pakigtimbayayong sa NCIP-Bukidnon ug gidasig ang kahiusahan sa pito ka tribu.

Kamulo pa usab gi-finalize ang mamahimong gabayan sa Laga ta Kaamulan ug gilauman nga magpatawag og laing panagtagbo alang sa pagplastar sa Free and Prior Informed Consent (FPIC) alang sa Kaamulan Street and Ground dancing contingents. (melbmadera)

Pagpreserbar sa kultura makab-ot pinaagi sa panaghiusa – Mayor Abucayan

Posted on by cmn

Pagpreserbar sa kultura ang punto nga gipadangat ni Kitaotao Municipal Mayor Edwin Abucayan, pinaagi sa panaghiusa sa katawhan, atol sa 2023 Indigenous Peoples Month Celebration and 26th IPRA Commemoration niadtong Oktubre 31, 2023 sa Covered Court sa Barangay Sinuda, Kitaotao, Bukidnon

Sumala ni Mayor Abucayan nga ang kultura sa tribu angayang ikinabuhi ug ipreserbar gumikan kay pinaagi niini, dali ang pagsulbad sa mga problema nga moabot, ngalan nga kini ang kalag, prinsipyo ug baruganan sa katawhan sa lungsod, pinaagi sa panaghiusa.

Bisita sa kasaulogan sa tribu si Chairperson Jennifer Pia ‘Limpayen’ Sibug-Las sa National Commission on Indigenous Peoples (NCIP), diin gipahinumduman niini ang 4 bundles of rights diha sa IPRA Law ug 11 building blocks sa ICCs/IPs. Sa iyang pakigpolong, gipalawman niini ang kabahin sa customary law, nga angayang respituhon ug pakisayran sa lumadnong katawhan ang balaod sa tribu. Nga ang komunidad kinahanglang magkahiusa diha sa pagrespito sa katigulangan.

Sa report ni Datu Cosme Lambayon, municipal IPMR gisiguro niini nga sa mga planong kalambuan sulod sa ancestral domain, moagi gayud sa Free, Prior, and Informed Consent (FPIC). Gipasabot usab niini nga ang ancestral domain – pribado apan gipanag-iyahan sa komunidad nga iya sa Federation of Matigsalug Manobo Tribal Council Inc., buot ipasabot iya sa tanang henerasyon, busa dili mamahimong mabaligya.

Anaa usab sa maong kalihukan sa tribu sila Atty. Pinky Grace Pareja, NCIP Commissioner from Northern and Western Ethnographic Region for Mindanao, ug ang mga kadagkoan gikan sa regional and provincial offices sa maong ahensya, kauban ang mga opisyales sa lungsod sa Kitaotao, Bukidnon. (LGU Bukidnon)

Coffee production tutukan sa Bukidnon multi-stakeholders

Posted on by cmn

Napili nga tutukan sa Bukidnon Multi-stakeholders ang produktong kape, sa gipahigayon nga dialogue ug pre-planning alang sa Investment Promotion, nga gipasiugdahan sa German International Development Cooperation (GIZ) ug Peace Sustainable Development Movers, Inc. (PSDM), sulod sa tulo ka adlaw, Setyembre 20-22, 2023, Mantangale Dive Resort, Balingoan, Misamis Oriental

Sunod nga proseso ang pagabuhaton sa grupo mao ang study mission alang sa public-private partnership, database system training, web development, investment forum, Training on Quality Graders, Development of Bukidnon Bean standards and campaign, ingon man ang uban pang mga lakang sa pamunuhan.

Sa dialogue ug pre-planning nga gipartisiparan sa Provincial Government of Bukidnon, mga cooperative sa Bukidnon, Department of Trade and Industry (DTI), National Commission on Indigenous Peoples (NCIP), ug uban pang ahensya sa gobyerno, ingon man sa pribadong sector, alang sa katuyuan sa GIZ, gituki ang State of Agriculture Investments alang sa probinsya sa Bukidnon, Identify the top Agricultural Commodities for Investment Promotion and Provincial Commodity Investment Plan (PCIP) and related conflicts, Current and Emerging opportunities with agribusiness in private sector and other institutional markets (Finca de Garces- coffee production and marketing), Public Food Procurement ug Identifying Investment Promotion Strategies and Partnership.

Ang maong kalihokan nagtumong nga maila ang mga conflictive issues ug major crops nga masulod sa pag-promote sa pamuhunan, diin nag-brainstorm ug nag-ila sa mga maayong lakang, mga hagit ug mga isyu nga may kalabutan sa nagpadayon nga pamuhunan, ug pagpasiugda sa sektor sa agrikultura sa probinsya sa Bukidnon, ingon man makakuha og impormasyon sa mga potensyal ug mga oportunidad sa pagpasiugda sa pamuhunan sama sa institutional marketing (public food procurement) ug public engagement, ug nag-ila sa angay nga mga estratehiya ug rekomendasyon sa palisiya nga motultol sa usa ka indicative plan alang sa conflict sensitive ug inclusive investment promotion sa mga paagi sa paghimo sa kompleto ug insaktong Enhanced Provincial Investment Promotion Plans (PIPP) alang sa probinsya sa Bukidnon. (LGU Bukidnon)