Thursday, April 25, 2024

Tag: Bukidnon

Bukidnon claims top spot as Philippines’ leading agricultural area

Posted on by cmn

Bukidnon is the top agricultural area in the country, data from the Philippine Statistics Authority (PSA) showed

Based on the survey of 82 provinces and 17 highly urbanized cities, it reported that Bukidnon had the highest gross value added (GVA) to agriculture, forestry, and fishing (AFF) in 2022 which stood at P125 billion.

 

The province contributed seven percent to the sector’s overall national GVA.

 

GVA is defined as the total of all revenues, from final sales and net subsidies, which are incomes into businesses; these incomes are then used to cover expenses, savings, and taxes.

 

It is also used to adjust gross domestic product, which is a key indicator of the state of a nation’s total economy.

 

Nueva Ecija comes after Bukidnon, with a GVA of P79.74 billion or 4.5 percentage share, followed by Pangasinan with P66.93 billion, Pampanga with P62.71 billion, and Isabela with P58.78 billion.

 

Completing the top 10 provinces outside the National Capital Region (NCR) that had the highest shares of GVA of AFF were Negros Occidental, Iloilo, Davao del Norte, Batangas, and Quezon.

 

On the other hand, the country reached over P1.78 trillion in GVA of AFF.

 

In terms of per capita GDP among provinces and cities outside NCR in 2022, Baguio City shared the highest per capita GDP of over P420 billion.

 

The per capita GDP is a measurement of wealth or poverty through the economic output to a per-person allocation.

 

Also sharing the highest per capita GDP were the cities of Cagayan de Oro (P343 billion), Lapu-Lapu (P313 billion), Iloilo (P306 billion), and Bataan (P297 billion).

 

Rounding out the top 10 wealthiest areas outside NCR were Cebu City, Laguna, Mandaue City, Davao City, and Batanes.

 

The Marcos administration is targeting to achieve an economic growth of 6.5 to 7.5 percent target band this year and 6.5 to 8.0 percent in the next four years.

 

The country’s GDP is already above pre-pandemic levels in peso terms, according to Rizal Commercial Banking Corporation Chief Economist Michael L. Ricafort, however, it could be slowed by higher prices and interest rates. (Xander Dave Ceballos/April 2, 2024)

DA-10 backs Bukidnon’s Kadiwa ng Pangulo

Posted on by cmn

MALAYBALAY CITY, Bukidnon (April 01, 2024/PIA) – The Department of Agriculture in Northern Mindanao (DA-NorMin) commits to support the continued rolling out of the Katuwang sa Diwa at Gawa Para sa Masaganang Ani at Mataas na Kita (Kadiwa) ng Pangulo or KNP across Bukidnon province

“As the lead convenor, DA will secure an ample supply of agri-fishery products in every KNP site by engaging local farmers and fisherfolk as sellers,” DA-NorMin Regional Executive Director Carlene Collado said.

 

He emphasized that KNP aims to stimulate consumer spending, assist local farmers in selling agri-produce, provide market opportunities to MSMEs, and ensure accessible and affordable goods.

 

The Kadiwa program adheres to the Department of the Interior and Local Government (DILG) Memorandum No. 2024-003, as reiterated by President Ferdinand Marcos Jr. in his State-of-the-Nation Address, citing the KNP as a system to enable the public to buy cheaper goods at cheaper rates and the farmers to sell their crops without having to worry about transportation costs.

 

The agriculture department started rolling out the Kadiwa in July last year, which seeks to empower the farming community by providing a direct and effective farm-to-consumer food supply chain.

 

In addition to ensuring a sufficient supply of agricultural products, DA is tasked with tracking the number of sellers and earnings for each Kadiwa event.

 

Through its Agribusiness and Marketing Assistance Division, DA-NorMin closely collaborates with the provincial government of the five provinces in Northern Mindanao to ensure a unified approach to KNP across the region.

 

During the recent Bukidnon Provincial Price Coordinating Council (PPCC) first quarter meeting, the DILG outlined the roles of involved government agencies in KNP, including the local government units (LGUs), Department of Trade and Industry (DTI), Department of Labor and Employment (DOLE), Department of Social Welfare and Development (DSWD), DILG, and DA.

 

The Bukidnon PPCC urged all LGUs to conduct KNP twice a month, preferably on the 15th and 30th, complying with the circular.

 

It also pushed for activating the Local Price Coordinating Council (LPCC) in each town and city, in line with its recently developed action plan. (DA-10/PIA 10/Bukidnon)

Batang babaye patay, 2 angol sa road mishap sa Don Carlos

Posted on by Omar Rashid Z. Abdullah

Patay ang isa ka batang babaye samtang angol ang duha ka mga drayber human sa road mishap nga nahitabo sa Purok Mauswagon, Barangay Pinamaloy, Don Carlos, Bukidnon hapon sa Marso 2, 2024

Si Police Major Cipriano V. Bazar, Jr., OIC sa Don Carlos Municipal Police Station, miingon sa iyang report nga ang bata nadusmogan sa 10-Wheeler Truck samtang anaa sulod sa ilang panimalay nga anaa sa daplin sa dalan.

 

Ang bata uban sa duha ka mga drayber ang gidala sa Don Carlos Doctor’s Hospital.

 

Apan ang bata gideklarar nga patay nasa wala pa mahiabot.

 

Ang drayber sa truck nakaangkog grabeng kadaot sa lawas ug gi-refer sa Bukidnon Provincial Hospital, Maramag, Bukidnon.

 

Samtang ang drayber sa Bao-bao nagpabilin nga naadmit sa Don Carlos Doctor’s Hospital.

 

Nasuta sa imbestigasyon nga ang 10-Wheeler Truck nagdagan gikan sa habagatang bahin.

 

Sa pag-abot sa dapit sa insidente, nag-overtake kini sa high speed sa tuo nga outer lane, nawad-an og control, nabangga sa solar post ug sa Bao-bao ug nadusmo sa isa ka balay diin tua ang batang babaye.

 

Ang duha ka mga sakyanan nakaangkon og kadaot, nagpabilin sa dapit ug nagpaabot sa isa ka tow truck. (Omar Rashid Z. Abdullah)

Babaye, lalaki gipamusil sa Valencia

Posted on by Heber Quinco

Biktima sa pagpamusil ang babaye ug lalaki sa Aguilar St., Purok 16, Brgy. Poblacion, Valencia City, Bukidnon

Sumala ni Police Lt. Col. Mitchell Clemencio, OIC sa Valencia City Police Station, ang krimen nahitabo pasado alas 3:30 sa buntag niadtong Pebrero 28, 2024.

 

Ang mga biktima isa ka 41-anyos nga lalaki ug 33-anyos nga babaye.

 

Sila gidala sa Adventist Medical Center sa Brgy. Poblacion, Valencia City apan ang lalaki gideklarar nga patay sa wala pa mahiabot.

 

Nasayran nga ang duha nag-inom sa D96 Minimart sa dihang isa ka wala mailhing tawo ang niduol kanila ug gikalalis niini ang babaye nga biktima.

 

Paglabay sa pipila ka minuto, nilakaw ang suspek ug mibalik nga nagdala og mubo nga armas dayon gipusil ang duha ka mga biktima nga naigo sa managlahing bahin sa ilang lawas.

 

Ang suspek daling misibat sa wala masayring direksiyon human sa insidente.

 

Nasayran nga ang lalaki isa ka sekyu nga taga Tanglaw, Davao del Norte samtang ang kaubang babaye taga Talomo, Matina Aplaya, Davao City.

 

Anggulong Love Triangle ang isa sa gilantaw nga hinungdan sa maong krimen.

 

Samtang ang kapolisan nagpadayon pa sa ilang imbestigasyon alang sa pag-ila sa misibat nga suspek. (Diego M. Hidalgo)

Suspek sa Basag Kotse incidents sa Bukidnon nakigpinusilay sa kapulisan

Posted on by Diego M. Hidalgo

Nakigpinusilay sa mga myembro sa Valencia City Police Station ang giingon nga notoryus nga suspek sa Basag Kotse incidents sa Bukidnon

Si Police Lt. Col. Mitchel Clemencio, OIC sa Valencia CPS sa iyang report miingon nga ang

pinusilay nahitabo sa alas 12:46 a.m. sa Marso 1, 2024.

 

Sumala sa report, nabantayan nga gipang-lili sa suspek ang mga sakyanan nga nakaparada sa corner sa Valero ug Antonio Street, Poblacion, Valencia City.

 

Nakigpinusilay ang 28-anyos nga suspek sa nagpatrolyang mga pulis sa dapit.

 

Ang motorsiklo nga gimaneho sa suspek nakadusmo sa lechon manok stall sa daplin sa Sayre

Highway sa Purok uno sa Barangay Lumbo human sa ginukdanay.

 

Gidala ang suspek sa Laviña General Hospital aron matambalan gumikan sa samad pinusilan

nga naangkon sa lawas.

 

Apan gideklarar siya nga patay na sa wala pa mahiabot sa nag-atiman nga doktor.

 

Lakip sa narekober gikan sa suspek ang isa ka kalibre .45 pistola nga adunay steel magazine nga kargado sa upat ka buhing bala.

 

Sa dugang imbestigasyon nasayran nga ang nahisgutang narekober nga armas nakarehistro ug gipanag-iya sa isa ka 46-anyos nga negosyante.

 

Nasuta nga ang maong armas gibutang sulod sa Ford Ranger Raptor nga sakyanan sa negosyante samtang giparking kini sa Jocels Garden, Purok 2, Brgy. Poblacion, Valencia City niadtong Oktubre 7, 2023 sa mga alas 8:50 sa gabii.

 

Giguba ang bintana sa maong sakyanan ug gituyo nga gikuha sa sad-an ang maong armas. (Diego M. Hidalgo)

RTMI bus gitulis sa Kitaotao

Posted on by Diego M. Hidalgo

Gitulis sa duha ka mga lalaki ang RTMI bus didto sa Sitio Pamulaan, Purok 10, Brgy. Sinuda, Kitaotao, Bukidnon pasado alas 11:40 sa gabii niadtong Enero 29, 2024

Sumala sa report ni Police Captain Christopher P. Tuzara, OIC sa Kitaotao Municipal Police Station (KMPS), ang mga wala mailang lalaking suspek nakasol-ob og red hooded ug dirty white hooded jackets.

Ang gitulis nga RTMI passenger bus adunay body no. 2795 ug plate no. NDD 4025.

Gimanehoan kini sa 53 anyos nga lalaki, holder sa PDL samtang ang konduktor isa ka 36 anyos nga nga lalaki.

Sumala pa, ang isa sa mga suspek mition sa wala masayring kalibre sa pistola sa konduktor ug gilimas ang mikabat sa P10,000 nga fare collection.

Sa imbestigasyon, nasayran nga gikan sa Davao City ang bus paingon sa Cagayan de Oro City.

Sa pag-abot sa lugar sa insidente, ang duha ka wala mailhing suspek ang mipara ug misakay sa bus.

Ang suspek nga nagsul-ob og pula nga jacket midiretso sa konduktor sa bus nga naglingkod tapad sa drayber dayon gikasa ang pistola ug gitionan ang konduktor.

Niingon ang suspek nga “Walay palag ha, kwarta ra amoa tuyo” ug gikuha ang fare collection gikan sa konduktor.

Pagkahuman, nga wala pay isa ka kilometro ang duha ka mga suspek mikanaog sa bus ug miikyas nga nagbaktas paingon sa wala matinong direksyon.

Padayon pa nga nagpahigayon og hot pursuit operation ang mga sakop sa Lorega PCP sa Kitaotao MPS kauban ang force multiplier sa maong barangay alang sa posibleng pagsikop sa mga suspek. (Diego M. Hidalgo)

Pipila ka kalohokan sa Kaamulan 2024 gipangandaman sa NCIP Bukidnon

Posted on by cmn

Gipangandaman sa National Commission on Indigenous Peoples (NCIP)-Bukidnon Provincial Office ang pipila ka mga kalihukan nga gisalig kanila sa Provincial Government of Bukidnon (PGB) alang sa nagsingabot nga Kaamulan 2024

Sumala sa press release sa PAIA, isa ka Meeting uban sa Indigenous People’s Mandatory Representatives (IMPRs) ang gipangunahan sa NCIP Bukidnon niadtong Enero 26, 2024 nga gipahigayon sa Provincial Office niini sa Malaybalay City, Bukidnon.

Sa pagpakisayud ni Melinda Tulba, OIC sa Bukidnon Provincial Office, siya miingon nga “Yearly nga activity sa Bukidnon ang Kaamulan. Ang among participation sa NCIP isip lead agency nga magtabang sa atong mga kaigsoonang lumad, ang pagtan-aw sa kaayohan ug pagplastar sa mga kaigsoonan nga magpartisipar.”

Sa maong tigum sa IPMRs, gi-usa-usa pag-presenta ang mga kalihukan sa Kaamulan 2024, ug gipalawoman ang pagtuki sa Culture and Arts Exhibits, ingon man ang mga gabayan sa bag-o nga Laga ta Kaamulan, ug uban pa.

Sa Culture and Arts Exhibits, gisiguro sa pagkuha ang commitment sa matag IPMR sa 22 ka mga LGUs sa Bukidnon kabahin sa adlaw nga sila mag-presenta.

Gikahinaman usab sa mga tribal leaders ang maong pagpasundayag, sanglit ning higayona, aduna na’y nakataganang pondo isip pa-premyo kanila.

Mamahimong criteria sa gipangandaman nga Municipality/City ICCs/IPs Cultural Presentation ang mosunod: Exhibits nga 40 porsyento nga naglangkub sa kamahinungdanon sa butang sa kultura, pagkatinuod sa produkto o ginama sa IP, ug pagkanindot sa presentasyon.

Saysenta-porsyento usab sa Presentation sa ilang mga kulturanhong sayaw, kanta, mga traditional nga mga estorya, panultihon, ug mga kasaysayan nga nahimong tamdanan sa matag tribu.

Mitambong sa maong tigum si Regional Director Ordonio P. Rocero, Jr. sa NCIP Region X, kung diin mipadayag sa iyang pagdayeg sa kalig-on sa tribu sa Bukidnon.

Anaa usab si Provincial IPMR Atty. Arbie S. Llesis, kinsa mipadangat sa iyang pakigtimbayayong sa NCIP-Bukidnon ug gidasig ang kahiusahan sa pito ka tribu.

Kamulo pa usab gi-finalize ang mamahimong gabayan sa Laga ta Kaamulan ug gilauman nga magpatawag og laing panagtagbo alang sa pagplastar sa Free and Prior Informed Consent (FPIC) alang sa Kaamulan Street and Ground dancing contingents. (melbmadera)

Grand Prize sa Short Film Festival sa Valencia naangkon sa Junior High School sa CMU

Posted on by cmn

Naangkon sa mga estudyante sa Junior High School sa Central Mindanao University (CMU)
Laboratory High School ang Grand Prize sa Short Film Festival sa Valencia City

Sumala sa kasayoran sa City Government of Valencia, ang Grand Winner mao ang nag-ulohan
og “Katong Kuan” nga sinuwat, gidirekta ug giprodyus sa maong grupo sa estudyante.

Ang Short Film Festival, kabahin sa indigay sa Tagisan ng Galing at Talino nga gidumala sa Rotary Club of Metro Valencia (RCMV).

Kini isa ka province-wide junior high school competition, nga naglakip sa Grand Quiz
Championship nga gipahigayon sa Robinsons Place Valencia niadtong Enero 10, 2024.

Lakip kini sa mga opisyal nga aktibidad sa 23rd Charter Day Celebration sa Valencia
City Bukidnon nga gisaulog niadtong Enero 12, 2024. (melbmadera)

Cops recovered suspected shabu, handgun in Kitaotao raid

Posted on by cmn

MALAYBALAY CITY, Bukidnon (28 January 2024) – A composite police team found a suspected shabu and a weapon during a raid on an illicit drug suspect’s home in Sitio Bacayan, Brgy. Sinuda, Kitaotao, Bukidnon

According to the report of Police Captain Christopher P. Tuzara, OIC of the Kitaotao Municipal Police Station (KMPS), the raid took place about 2:38 a.m. on January 27, 2024.

Tuzara identified the suspect as a 35-year-old individual with a drug-related personality.

Members of the Kitaotao MPS and the Bukidnon Provincial Police Office’s Provincial Intelligence Unit Tracking Team discovered six heat-sealed transparent plastic sachets containing suspected shabu, totaling 7.3 grams and valued at PhP49,640.00.

They also found drug paraphernalia, a coin purse, a blue-black pouch, and a belt bag.

A Daewoo brand 9mm handgun with serial number 15765 in silver with a black grip cover, an inserted magazine loaded with 13 live bullets, and nine pieces of cal.45 pistol were also discovered from the suspect’s possession.

A case of breach of Section 11, Article II of the R.A. No. 9165 was filed against the arrested suspect.

The recovered drugs were transported to the Bukidnon Forensic Unit in Malaybalay City for qualitative and quantitative investigations.

The seized pistol was also taken to the Forensic Office for ballistic testing. (melbmadera)

P100M Korean greenhouses in Bukidnon empower farmers, spark bounty harvest

Posted on by cmn

MALAYBALAY CITY, Bukidnon (29 January 2024/PIA)—The unveiling of P100 million Korean government greenhouse technology in Bukidnon marks a breakthrough in agriculture, sparks a bounty harvest, and improves farming techniques among the province’s high-value crop farmers

Packed with Korean tech, South Korea’s Ministry of Agriculture, Food, and Rural Affairs (MAFRA) donated the multimillion greenhouses to the Department of Agriculture in Region 10 (DA-10) to demonstrate effective methods for growing strawberries, cherry tomatoes, potatoes, leafy vegetables, and high-priced crops in Philippine soil.

In a strawberry farm tour following the turnover ceremony at Northern Mindanao Agricultural Crops and Livestock Research Complex in Dalwangan, Malaybalay City, last December, An Jae-rok, executive director of the Korean Agency of Education, Promotion, and Information Service in Food, Agriculture, Forestry, and Fisheries presented how MAFRA’s Smart farm system gives farmers remote control over their greenhouses.

“In Smart Greenhouse, data is collected daily inside and outside the facility. There are sensors inside to check the amount of carbon dioxide, temperature, and air humidity. There are also sensors outside the greenhouse to check the rainfall, temperature, wind direction, and velocity,” he said.

Jae-rok said farmers need not worry anymore about the unpredictable weather and the backbreaking labor because farmers can easily monitor and adjust greenhouse conditions manually or remotely using the Smart Farm Mobile App with internet connectivity.

“This is unique. It gives us a chance to dream bigger, heaps of perfectly ripened strawberries at a time,” said Joel Rivera, a greenhouse farm adopter and red bell pepper farmer from Bukidnon, as he looked at the vibrant plants inside the facility.

Compared to traditional methods, which usually rely on manual labor and simple controls, greenhouses use modern irrigation and automation systems such as complex environment control and growth development information.

Finding new ways to produce more food

Cora Dumayaca, technical director for research and regulations for DA-Northern Mindanao, said the newly introduced greenhouse technology aims to provide innovative planting to increase productivity and ensure higher profits for Filipino farmers.

“It’s not just technology. It’s empowerment. This high-tech farming also combats climate change worries. Imagine vibrant strawberries thriving alongside climate-resistant leafy greens–that’s the future the government is building,” Dumayaca said.

She explained that Northern Mindanao’s agriculture department shared nearly 30 percent, while Korea’s MAFRA granted more than 70 percent of the project’s total cost.

Dumayaca reported that they had trained 70 Bukidnon farmers, extensionists, and other farmer organizations in nearby provinces on sustainable smart agriculture covering strawberries, cherry tomatoes, leafy vegetables, and potatoes.

“The project went beyond equipping 11 greenhouses with advanced technology. These serve as training hubs and show windows, crafting a Package of Technology (POT) as a roadmap for farmers to boost production through precision agriculture. The DA aims to inspire the next generation to adopt modern farming methods,” she added.

Yong Ho Jung, Korea’s director for international cooperation of MAFRA, said that by establishing smart farms in the Philippines, they have transferred proven Korean-style farm technologies adaptive to the Philippine climate.

“I thanked the Philippine government for its cooperation and interest in the project. These greenhouses mark MAFRA’s first Official Development Assistance (ODA) program on smart agriculture—a testament to the enduring friendship between the two countries. We hope that our collaboration in agri-technology will help to modernize and develop the agro-industry sector through knowledge exchange, as outlined in the Philippine Development Plan 2023-2028, as well as the nationwide dissemination of smart farming in the Philippines,” Jung said.

Korea’s Smart Greenhouses at NMACLRC in Dalwangan, Malaybalay, was launched on April 1, 2022, with 11 state-of-the-art greenhouses across 4,250 square meter fields. Inside, rows of fruit-bearing strawberries and cherry tomatoes, including vibrant leafy greens and potatoes, flourish in precision-designed gardens.

With the ability to produce off-season crops year-round, the DA considers the project a step towards achieving self-sufficiency for the country. (JSA/RLRB/PIA 10/Bukidnon)