Friday, December 13, 2024

Lalaki nga akusado sa multiple charges nakorner

Isa ka lalaki kinsa nag-atubang sa multiple charges ang nakorner sa Barangay 2, Malaybalay City, Bukidnon hapon sa Agosto 24, 2024

Siya nailang si Nardito P. Dum-ogan alyas Dodong Dum-ogan, 34, mag-uuma, adunay kapuyo, ug residente sa Sityo Tagbacan, Barangay Canangaan, Cabanglasan, Bukidnon.

Gisikop siya pinasubay sa warrant of arrest sa duha ka kaso sa murder nga nakadokit sa kaso kriminal numero 41403-23 ug 41405-23 ug laing duha ka kaso sa attempted murder nga nakadokit sa kaso kriminal numero 41404-23 ug 41406-23 pinetsahan Agosto 3, 2023.

Si Dum-ogan nakorner sa mga myembro sa 1st Buk PMFC, RIU10 ug 88th Infantry Battalion sa army. (Omar Rashid Z. Abdullah)

Ceremonial turn-over sa corn production support livelihood project gikan NEDA, gipahigayon

Niadtong Mayo 22, 2024, ang Corn Production Livelihood Project nga nagkantidad og PhP 500,000.00 pormal nga giturn-over sa Silae Corn Growers Association (CGA)

Ang proyekto nga gitunol gikan sa National Economic Development Authority (NEDA-10).

Ang dakbayan sa Malaybalay giila sa NEDA-10 nga isa sa mga Local Government Unit (LGU) nga maka-avail sa ER 1-94 Funds aron suportahan ang mga livelihood projects nga makatabang sa pagsulbad sa taas nga poverty rate sa nasud.

Sumala sa social media post sa LGU Malaybalay, sa 46 ka barangay sa dakbayan, ang Barangay Silae ang prayoridad tungod kay isa kini sa mga barangay nga adunay taas nga poverty incidence.

Ang mga nakadawat miyembro usab sa asosasyon sa sub-cluster sa CGA.

Sa ngalan ni City Mayor Atty. Jay Warren R. Pabillaran, si Mr. Anthony James Mondia, executive assistant II, mipadayag nga kini nga proyekto makatabang dili lamang sa pagpataas sa kita sa mag-uuma, kon dili sa pagpasiugda usab sa pagpataas sa ilang abot nga mao ang nag-unang tumong sa programa.

Samtang si Konsehal Alan Ryan O. Legaspi, chairperson sa committee on agriculture, nipahinumdoman sa mga nakadawat nga ampingan ang ilang nadawat nga panginabuhian. (Diego M. Hidalgo)

Mga mag-uuma sa sloping area gitudloan sa sustainable land management

Gitudloan sa Provincial Agriculture Office ang mga mag-uuma sa Bukidnon kansang umahan nahimutang sa slope areas o bakilid nga bahin, pinaagi sa Sustainable Land Management (SLM) Training

Sumala sa kasayoran sa PGB, sa maong pagbansay, ang mga mag-uuma gitudloan sa malungtarong pagdumala sa yuta.

Ang training naglangkub sa agriculture and type of food production, integrated pest management, hinungdan og epekto sa soil pollution, soil erosion ug soil conservation and management.

Tinguha niini aron masuportahan ang pagtubo sa ekonomiya, kaayohan sa katilingban, ug pagpadayon sa kalikopan.

Ang kalihukan gitimbayayongan sa PGO- Provincial Disaster Risk Reduction and Management Division (PDRRMD) alang sa mosunod nga mga dapit.

Ang sa Lantapan gipahigayon niadtong Mayo 7-8, Maramag niadtong Mayo 9-10, Quezon- Mayo sa 14-15, Impasugong sa Mayo 16-17, Sumilao niadtong Mayo 21-23, Manolo Fortich- Mayo sa 23-24, San Fernando sa 28-29, Valencia City sa Mayo 30-31, Kalilangan karong Hunyo 4-5 ug Kadingilan sa Hunyo 6-7, 2024. (Omar Rashid Z. Abdullah)

PGB midawat og P50-M cash assistance gikan kang PBBM

Gidawat sa Provincial Government of Bukidnon (PGB), pinaagi ni Provincial Governor Rogelio Neil P. Roque ang cheque balor ₱50-milyones gikan kang President Ferdinand R. Marcos, Jr.

Sumala sa kasayoran sa PAIA, nahatag kini atol sa Presidential Assistance to Farmers, Fisherfolks, and Families sa Pimentel Convention Center, Cagayan de Oro City niadtong Mayo 16, 2024.

Sa maong okasyon, gipadangat ni Presidente Marcos ang ka-mahinungdanon sa pagtimbayayong –ilabi na ning panahon sa kalamidad, nga dala sa taas nga hulaw.

Dinhi gipasabot sa presidente nga gamay’ng kantidad man ang ilang madawat apan malaumon kini nga subling makasugod ug makabangon ang mga apektadong pamilya dala sa ting-init.

Ang nadawat nga kantidad i-ayuda ngadto sa mga mag-uuma ug mangingisda nga labing naapektuhan sa El Niño, subay sa gitakda nga gabayan sa pag-apod-apod sa maong cash assistance.

Ang PGB ug representante sa DA-Regional Field Units (RFUs) mo-determina sa marginalized families alang sa mga mag-uuma ug DSWD alang sa mga mangingisda ug uban pang marginalized sektor nga grabeng naapektuhan sa hulaw, kinsa modawat sa tag-₱10,000.00.

Gawas sa Bukidnon, ang Misamis Orietal nakadawat sab og ₱50 milyones, ₱24.36-M sa Misamis Occidental, ₱13.92-M sa Lanao del Norte, ₱10.54-M sa Iligan City, ug tag-₱10-M sa Cagayan de Oro City ug Camiguin.

Aduna usab gipahigayon nga ceremonial turnover ngadto sa mga beneficiaries sa nagkadaiyang syudad ug probinsya sa Northern Mindanao, nga gisaksihan sa mga mayor, mga kongresista, ug ingon man sa mga department secretaries and officials. (Omar Rashid Z. Abdullah)

SLM-SALT gisugyot nga sundon sa mga mag-uuma

Gisugyot sa Provincial Agriculture’s Office ngadto sa mga mag-uuma sa mais ang Sloping Land Management (SLM)- Sloping Agricultural Land Technology (SALT) alang sa nagkalain-laing conservation practices sama sa contour farming, cover cropping ug inter-cropping

Ning kasamtangang tuig, unang gipatuman ang pagbansay niini ngadto sa upat ka LGU nga gilangkuban sa Barangay Palabucan, Libona niadtong Pebrero 27, 2024; Barangay Iba, Cabanglasan niadtong Pebrero 28, 2024; Barangay Kipilas, Kitaotao niadtong Pebrero 29, 2024; ug sa Barangay Lagandang, Damulog sa Marso 1, 2024.

 

Sumala sa kasayoran sa Provincial Government of Bukidnon, ang programa gipondohan sa PGO- Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office.

 

Labing gitinguha nga ma-minusan ang epekto sa pagdahili sa yuta og nutrient depletion sa mga vulnerable sloping agricultural areas.

 

Sa ingon, mapalambo ug ma-konserba ang yuta, makadugang sa soil organic matter, makapadayon sa pagpananom ug maka-income ang mga mag-uuma. (Diego M. Hidalgo)

PLGU Bukidnon midawat og P3.2-million truck gikan DA-10

Ang Department of Agriculture – Regional Field Office 10 (DA-RFO 10) nagtugyan og isa ka hauling truck nga adunay balor nga P3.2 million ngadto sa Provincial Local Government Unit sa Bukidnon niadtong Pebrero 22, 2024

Sumala sa kasayoran sa DA-10, tumong niini ron mapaspasan ang pagpalapad sa serbisyo sa agrikultura.

Ang proyekto sa sakyanan nga gipundohan ubos sa Corn Program sa ahensya gi-turnover sa mga opisyal sa DA-10 ngadto kang Acting Provincial Agriculturist Jacqueline Julia A. Lagamon.

Paambit ni Lagamon nga ang trak makatabang sa paghatod sa mga inputs sama sa seeds ug abono ingon man ayuda sa mga operasyon sa Kadiwa sa probinsiya.

Dugang niya nga “kining hauling truck makapadali sa paghatod sa agri-interventions ngadto sa mga benepisyaryo, ilabina sa lagyong mga dapit ug makapauswag sa mga aspeto sa produksiyon ug pagpamaligya sa mga mag-uuma sa probinsiya.”

Si Carlene C. Collado, DA-10 regional executive director ug Bukidnon Governor Rogelio Neil P. Roque mipirma sa Memorandum of Agreement alang sa hauling truck niadtong Pebrero 19, 2024. (melbmadera)

21 ka mag-uuma migraduwar sa farmers-field-school sa Organic Rice Production

Human sa mga bulan nga mabungahon nga buluhaton, naka-graduate na ang 21 ka mga mag-uuma sa Malaybalay City sa farmers-field-school sa Organic Rice Production

Sumala sa kasayoran, ang gradwasyon gipahigayon niadtong Disyembre 12, 2023 sa Lourdes Resort, Lunokan, Miglamin, Malaybalay City.

Sa mga naka-graduate, 15 kanila mga babaye ug unom mga lalaki.

Ang graduation ceremony gipangunahan ni City Mayor Atty. Jay Warren R. Pabillaran.

Diha sab sila Konsehal Alan Ryann O. Legaspi, chairperson sa committee on agriculture, Dr. Janeth Lopez, provincial operations center head sa DA Region X, Mr. Mark Anthony Lagamon, organic program coordinator, Vic Ian T. Alcontin, CAgO field operations division chief, Ms. Blecy Grace Mahilum kinsa representante ni Barangay Captain Alfonso A. Inocando, Barangay Kagawad Remy Castañares ug MAFSWISA Chairman Roland Ripoledon.

Mipaambit si Dr. Lopez sa iyang mensahe sa kamahinungdanon sa organic practices lakip na ang land health management, pest and disease control, ug organic fertilization nga makapaminos sa epekto sa kinaiyahan, makapalambo sa water and land conservation, ug ingon man sa biodiversity sa mga umahan.

Gipaabot niya nga sa umaabot ang organikong teknolohiya nga gitudlo magamit ug matudlo sa ubang mga mag-uuma.

Samtang si Lagamon miila sa inisyatiba sa City Government of Malaybalay sa pagpalambo sa Organic Agriculture ug nanghinaut nga ang mga partisipante mapasalamaton niini. Iyang giawhag nga magpraktis og organic farming kay anaa kanunay ang gobyerno nga mosuporta.

Si Mayor Pabillaran sa iyang mensahe naghisgot mahitungod sa environmental concerns nga
maporma ngadto sa isa ka palisiya sama sa mga yuta nga 18 porsyento sa bakilid o labaw pa nga gideklarar na nga alienable ug disposable ibalik sa klasipikasyon sa mga yuta sa kalasangan, aron maporma, bahin sa mga reserba sa kalasangan, gawas kon sila nasakop na sa kasamtangan nga mga titulo nga giaprobahan nga aplikasyon sa publikong yuta.

Nahisgutan usab niya sa mga partisipante kung asa nahitabo ang pagbaha sa barangay aron iyang matubag pinaagi sa pagpaambit sa kamahinungdanon sa pagpraktis sa organic farming.

Iyang gihagit ang mga partisipante sa paggamit sa ilang nakat-unan aron makatabang sa ilang komunidad.

Sumala pa ni Konsehal Legaspi nga ang lima ka Participatory Guarantee System Organic
Farmers makadawat na og PhP 200,000 matag isa ug nahisgutan usab ang mga hinabang nga
ihatag sa CAgO. Gipahinumdoman niya ang mga partisipante nga padayon ang pagkat-on ug
matudloan usab ang mga silingan sa kahibalo nga ilang naangkon.

Gipasiugdahan sa City Agriculture Office (CAgO) ang farmers-field-school (FFS) on Organic
Rice Production.

Kini gilunsad niadtong Hulyo 12, 2023 ug nagsugod sa pag-transplant niadtong Hulyo 24, 2023 sa Sitio Maranhog, Miglamin Malaybalay City. Kini adunay gilapdon nga 0.5 ka ektarya nga gipanag-iya sa FFS Cooperator nga si Mr. Joereni L. Calfoforo.

Gibahin ang pagtuon sa upat ka grupo aron adunay pagtandi sa abot. Atol sa pag-ani niadtong
Nobyembre 8, 2023, ang Group 2 nagpakita sa pinakataas nga average sa crop cut yield component nga adunay 4.6 kg, sunod ang Group 1 nga adunay 4.4 kg, sunod ang Group 3 nga adunay 3.6 kg, ug Group 4 nga adunay 3.3 kg.

Nakakuha ang demonstrasyon og kita nga PhP78,000.00 ug gikuhaan og Php 33,725.00 nga gasto. Nagresulta kini sa net income nga PhP44,275 o katugbang sa 131 percent nga pagbalik sa puhunan.

Kung itandi ang data sa crop cut sa isa ka ektarya, makita nga moabot ang produksyon niini sa 7
tonelada.

Lakip sa mga Agricultural Extension Officers nga nagpahigayon sa maong FFS mao sila si Mr.
Marvin L. Zamora, Ms. Rajane R. Paurom, Ms. Jenalyn C. Avergonzado, Mr. Niño Jan M.
Pabillaran, Mr. France Guiller R. Buquiran, ug Ms. Darylene R. Tuala. (Gecel Quinquiño-Ocon, Agri-NADA/melbmadera)

Ordinansa sa pagparehistro sa mga binuhing hayop sa Malaybalay aprobado na

Giaprobahan na ni City Mayor Jay Warren R. Pabillaran ang ordinansa nga magpangrehistro sa mga binuhing hayop sa kabarangayan sa Malaybalay

Sumala sa kasayoran sa kagamhanang lokal sa dakbayan, gipirmahan ni Mayor Pabillaran ang Ordinansa kaniadtong Disyembre 4, 2023.

Ang ordinansa nakalusot sa Konseho sa syudad human sa masusing pagtuon atol sa ika-70 regular session niadtong Nobyembe 28, 2023.

Unang giduso ni konsehal Alan Ryann O. Legaspi ang ordinansa mahitungod sa pagpa-rehistro
sa mga binuhing hayop sa kabarangayan kaniadtong Hulyo 25, 2023 atol kini sa ika-53 regular
session.

Nasayran nga ang pagpangrehistro sa mga kahayopan mao ang pagsiguro nga matabangan ang
mag-uuma sa pagpalambo ug pagprotektar sa mga binuhing hayop pinaagi sa paghatag kanila sa
tabang teknikal.

Dugang rason sa maong ordinansa nga masiguro nga ang mga binuhing hayop himsog, bakunado
ug luwas kini sa mga sakit nga posibleng makatakod sa ubang hayop ug mga tawo.

Gisiguro usab sa maong ordinansa nga malikayan ang pagkuyanap sa mga sakit pinaagi sa pag
monitor niini.

Tungod niini, mas mapalambo pa ang mga mag-uuma ug maprotektahan ang mga kahayopan ug
katawhan sa mga makatakod nga sakit. (melbmadera)

2023 Provincial Farmers Achievers sa Bukidnon giila

Giila ug gipasidunggan sa Provincial Government sa Bukidnon ang 2023 Provincial Farmers Achievers (PFA) sa probinsya alang sa Garden for Go, Grow, and Glow, Gawad Saka, ug Bahay Kubo Barangay Initiated Gardens

Ang programa nga gipasiugdahan sa pagpanguna sa Provincial Agriculture Office (PAgrO) ang gipahigayon sa Kaamulan Open Theater, Malaybalay City kaniadtong Disyembre 4, 2023.

Gipadayag ni Provincial Governor Rogelio Neil P. Roque ang iyang kalipay nga makita ang kalig-on sa mga awardees sa 2023 PFA nga magpalambo sa sektor sa agrikultura.

Ang Bise Gobernador nga si Clive Quiño mipadangat sab sa pagdayeg sa mga awardees.

Sumala sa kasayoran gikan sa buhatan sa Gobernador, ang tinuig nga programa mao pag-ila sa paningkamot sa mga mag-uuma nga makahatag og inspirasyon sa mga bag-ong tubo nga kabatan-onan nga mobalik sa pag-uma.

Sa G4 Best Communal Garden, nakuha sa BLGU Sitio Butay, Namnam, San Fernando ang 1st place. Second placer ang BLGU Sampiano, Malitbog, ug 3rd ang BLGU Iglugsad, San Fernando.

Sa kategorya sa Best Household Garden, nakuha ang 1st place ni Emilda Mamahon sa Brgy. Sil-ipon, Libona; 2nd si Jazel Colita sa Brgy. Lagandang, Damulog; ug 3rd si Melita Barton sa Brgy. Barandias, Pangantucan.

Samtang sa Outstanding Implementers, 1st place si Tania Sulin-ay sa Brgy. Namnam, San Fernando; 2nd si Anafie Luga sa Brgy. Sil-ipon, Libona; ug 3rd si Lolita Ocero sa Brgy. Sampiano, Malitbog.

Midawat usab sa ilang award sa Gawad Saka isip Outstanding Agricultural Entrepreneur si Elzevir Dagunlay sa Brgy. Sto. Nino, Manolo Fortich; Outstanding Agriculture and Fishery Council ang Barangay Agriculture and Fishery Council sa Brgy. Lilingayon sa Valencia City; Outstanding Coconut Farmer si Leonora Pagalan sa Brgy. Lunocan, Manolo Fortich; Outstanding Corn farmer si Eleonor Rapirap, sa Brgy. Lingion, Manolo Fortich; Outstanding High Value Commercial Crops Farmer si Junerey Sumalinog sa Brgy. Kibangay, Lantapan.

Nahimong Outstanding Farm Family ang Luyong Family sa Brgy. Bantuanon, Lantapan; Outstanding Fisherfolk si Emelito Tigbabao sa munisipyo sa Don Carlos; Outstanding Organic Agriculture Farmer si April Malatamban sa Brgy. Simaya, Malaybalay City; Outstanding Rice Farmer si Mr. Coopera sa munisipyo sa Don Carlos; Outstanding Small Farmers Organization ang New Kidapawan; Special Areas for Agricultural Development Farmers Association ang Kisolop, Brgy. New Kidapawan sa Kibawe; ug Outstanding Small Animal Raiser si Jerose Bolio sa Brgy. Kulasihan, Lantapan.

Sa Bahay Kubo Barangay Initiated Garden, top 5 ang Brgy. Pinatilan, Valencia City; Brgy. Sumalsag, Malitbog; Brgy. Dumalaguing, Impasug-ong; Brgy. Kalabugao, Impasugong; ug Brgy. Catumbalon, Valencia City. (melbmadera)

2 outstanding Manolo Fortich coops receive agri support

MALAYBALAY CITY, Bukidnon – The Department of Agriculture has provided agricultural assistance to two outstanding cooperatives in Manolo Fortich, Bukidnon

The DA-Northern Mindanao (DA-10) headed by its Regional Executive Director Carlene C. Collado, has granted the two coops more than P4.78 million in agricultural interventions on December 4, 2023.
This comes after the Mantibugao Agrarian Reform Beneficiaries Farmers’ Cooperative (MARBFC) and Bliss Lingion Multipurpose Cooperative (BLMC) won the coveted championship in the Agricultural Training Institute (ATI), which is run in collaboration with the DA through its national Corn program’s Corn and Cassava Cluster Management Excellence Awards (CCMEA).
These awards acknowledge the commendable efforts of cluster organizations in promoting and developing the corn and cassava industries.
DA-10, led by Regional Technical Director for Operations Carlota S. Madriaga, together with Manolo Fortich mayor Rogelio N. Quiño and Gemma G. Cania, municipal agriculturist, conferred a certificate of award amounting to P4,015,800 to MARBFC for being adjudged as the top corn cluster throughout the country.
The ceremony took place at the town’s gymnasium at the presentation of the town’s three-part food and nutrition-security contests.
Since its foundation over three decades ago, MARBFC has bolstered partnerships with various entities to assure maximum and sustainable production among its farmer members, as well as a guaranteed market for their harvest.
A hauling truck (P3.25-M), 100 bags of hybrid yellow (NK6410BGT) corn seeds (P600K), and 100 bags of complete inorganic fertilizer (P165,800.00) are on the group’s list of agri help.
BLMC, on the other hand, grew from a seven-member group to a 353-member group mostly engaged in cassava farming and inking marketing deals, which helped them earn the top prize for the best cassava cluster across all areas.
BLMC received a certificate of award in the amount of P765,800.00 from DA-10 RTD Madriaga and town officials for different agri inputs, including 100 bags of hybrid yellow (NK6410BGT) corn seeds (P600K) and 100 bags of complete inorganic fertilizer (P165,800.00).
In her message, RTD Madriaga emphasized the need to adopt the DA’s clustering model as a key strategy for modernizing and industrializing Philippine agriculture while improving farmers’ lives.
“Atong gi-aghat atong mga gagmay’ng mag-uuma nga maghugpong sila aron maka-access sila og dinagko nga assistance, diin ang ilang interventions nga ilang ma-avail dili lamang limited to seeds, fertilizers or garden tools, apan malakip na ang hauling truck, farm tractor, combine harvester ug uban pa,” Madriaga said.
With the poured assistance serving as government investments to the winning coops, she reminded the awardees saying “ampingan ninyo ang mga butang [agri interventions] aron molahutay kini ug dugay nga mapuslan sa mga miyembro sa kooperatiba ug aron mahimo kamong modelo sa inyong komunidad ug madasig pa ang ubang grupo sa Munisipyo nga molambo sab.”
Besides the presentation of the CCMEA honorees before their hometown, Mayor Quiño lauded them for bringing glory to the municipality, including those who have responded to the LGU’s-spearheaded contests such as the 1st Communal Garden, 2nd Gulayan sa Paaralan and 3rd Utanan sa Tugkaran contests, participated in by 45 schools and 22 barangays, for embodying the spirit of cooperative that contributes to Manolo Fortich’s quest in achieving food and nutrition security.
The local chief executive also commended their efforts as he recognized their integral role in the municipality’s success, and even urged them to continue supporting the government’s various development plans.
In addition, in mid-November in Quezon City, DA, and ATI formally recognized the champion clusters, with each receiving P2-M for the purchase of various agri inputs to help them expand their farming operations, livelihood, and income.
Other local officials gracing the event include Councilor Raquel Bayacag, committee chair on Agriculture; Councilor Elzevir A. Dagunlay, chairperson on the Committee on Farmers; Fe Q. Sangco, second place in the Search for 2023 NorMin Outstanding Rural Women, also from the said municipality; and Corn program staff from DA-10. (melbmadera)